Ìjọba Kwara gbé àgọ́ Àgùnbánirọ̀ lọ sí Kwara Poly

Fẹ́mi Akínṣọlá

Ṣe àwọn àgbà bọ̀ wọ́n ní ohun tí a kò bá fẹ́ kó bàjẹ́, ó ní bí wọ́n ti í ṣe é.
Lójúnà àti dènà ikọlù láti ọwọ́ àwọn agbébọn tó ń da àwọn agbègbè kan láàmú ní ìpínlẹ̀ Kwara, ìjọba ìpínlẹ̀ náà ti gbé àgọ́ Àgùnbánirọ̀ tó wà ní Yikpata, níjọba ìbílẹ̀ Edu, kúrò níbi tó wà, wọ́n gbé e lọ sí ilé ẹ̀kọ́ Kwara Poly, Ilorin.

Alaboojuto ajọ NYSC ni Kwara, Joshua Onifade, sọ eyi di mimọ l’Ọjọbọ ana, ọjọ kejidinlogun, oṣu Kẹsan-an ọdun 2025.

Onifade fidi iṣipopada agọ naa mulẹ lasiko to n ba awọn akọroyin sọrọ n’Ilorin, pẹlu alaye pe ijọba gbe igbesẹ naa lati ṣẹgun idunkooko awọn agbebọn lagbegbe Yikpata ti agọ naa wa tẹlẹ.

O fi kun un pe aabo awọn agunbanirọ jẹ ijọba logun lo mu ki wọn gbe agọ naa lọ ojuna Jebba atijọ, nibi ti ile ẹkọ Poli Ilorin wa.

“Awọn alaṣẹ ajọ NYSC n dupẹ lọwọ ijọba ipinlẹ Kwara ati awọn ẹṣọ alaabo lati ṣẹgun iṣoro eto aabo.
“Bi wọn ṣe agọ yii kuro wa fun ki ọkan awọn agunbanirọ to ba n bọ le balẹ. Paapaa julọ, awọn ti wọn n bọ ni Kwara fun igba akọkọ.”

Alabojuto ajọ NYSC ni Kwara lo ṣalaye bẹẹ.

O gboriyin fun Gomina AbdulRahman AbdulRazaq, fun gbigbe igbesẹ to le dena ikọlu.

Gẹgẹ bo ṣe wi, Agunbanirọ 1,800 ni wọn n reti lati sinru ilu ni Kwara fun ti saa ọdun 2025 yii, isọri B.

Ọjọ kerinlelogun oṣu Kẹsan-an yii ni eto naa yoo si bẹrẹ kaakiri Naijiria.
Tẹ o ba gbagbe, laipẹ yii ni awọn iroyin ikọlu awọn agbebọn kan bẹrẹ si i wa lati ipinlẹ Kwara.

Iroyin naa ṣalaye bi awọn akọluni naa ṣe bẹrẹ lati ilu kan ti wọn n pe ni Ganmu Ahileru, ti wọn wọle pa awọn eeyan ti wọn si n gbe awọn miran lọ.

Bakan naa ni ilu kan ti wọn n pe n Baba Nla, koju awọn agbebọn laipẹ yii. Wọn pa eeyan, wọn si tun gbe awọn kan lọ, bẹẹ ni wọn n beere ọgbọn miliọnu naira owo itusilẹ.

Awọn eeyan ilu Patiki naa ko gbẹyin ninu ilu ti awọn agbebọn ti ṣọṣẹ, ti wọn pa baba ati ọmọ, to bẹẹ ti araalu n rawọ ẹbẹ pe ki ijọba ba awọn rọjo ado oloro si ibuba awọn ajinigbe naa to wa ninu igbo kan niluu naa.

Bo si tilẹ jẹ pe ijọba ni ko si ilu to di ahoro nitori ikọlu, awọn fidio kan to gba ori ayelujara kan, ṣafihan aisi ohunkohun niluu naa mọ, titi kan awọn nnkan ọsin.

Ọsẹ to kọja lọhun-un ni awọn ọdọ ilu Isanlu-Isin, nipinlẹ Kwara kan naa, ṣewode tako ikọlu to sọ eeyan meji di awati, ti ọkada mẹẹẹdọgbọn to jẹ ti awọn fijilante si ṣe bẹẹ jona lati ọwọ awọn agbebọn bi wọn ṣe sọ
L’Ọjọru ọsẹ yii, iroyin sọ pe fijilante kan padanu ẹmi rẹ, nigba ti awọn agbebọn yawọ Abule Kakafu, nijọb ibilẹ Patigi, ni nnkan bii aago mẹwaa alẹ.

Awọn agbebọn naa ṣina ibọn bole, fijilante ti wọn pe orukọ rẹ ni Tetengi naa ni wọn lo jade lati koju wọn, nibẹ ni wọn si ti yinbọn fun un, to ku.

Araalu naa kan ti ko darukọ rẹ, sọ pe inu ibẹru ni awọn n gbe.

O ni afi ki ijọba tete dide si ọrọ ai si aabo yii, nitori ko si ifọkanbalẹ fun araalu mọ.

Awọn agbegbe ti ikọlu naa n kan ju bi a ṣe gbọ ni Patigi, Edu ati Kaiama .

Ni ti agọ Agunbanirọ ti wọn ṣi nipo pada yii, ijọba Kwara ti ko awọn ẹṣọ alaabo sibẹ lati mojuto bo ṣe n lọ lasiko eto ọlọsẹ mẹta ti yoo waye nibẹ.

Ki wọn si kapa ohunkohu to ba fẹẹ di alaafia ibẹ lọwọ.

Gbogbo igbiyanju lati ba agbẹnusọ ijọba ipinlẹ Kwara, Mallam Rafiu Ajakaiye, sọrọ lori iṣẹlẹ yii, ni ko kẹsẹ jari.

Bakan naa ni agbẹnusọ NYSC ni Kwara, Oladipo Morakinyo, ko fesi si ibeere wa.

Ìpínlẹ̀ Kano lékè èsì ìdánwò NECO 2025

Fẹ́mi Akínṣọlá

Ṣe àwọn àgbà sọ pé ìrẹ́jẹ kò sí nínú fọ́tò, bí oníkálùkù bá ṣe jókòó ni yóò ṣe bá ara rẹ̀.
Ajọ National Examinations Council (NECO) ti fi abajade idanwo oniwe mẹwaa fun ti ọdun 2025 yii sita lẹyin ọjọ mẹrinlelaadọta ti wọn ṣe idanwo naa.

Alakooso idanwo NECO, Dantani Wushishi, to fidi esi idanwo naa mulẹ ni Minna, ipinlẹ Niger, ṣalaye pe akẹkọọ to le ni miliọnu kan, (1,367,210) lo ṣe idanwo oniwe mẹwaa NECO ni 2025.

Tẹ o ba gbagbe, idanwo NECO ọdun yii waye laaarin ọjọ kẹrindinlogun oṣu Kẹfa, si ọjọ kẹẹẹdọgbọn, oṣu Keje.

Wọn bẹrẹ si i maaki awọn esi naa lọjọ kẹrinla oṣu Kẹjọ, wọn si pari rẹ lọjọ kọkanle lógbọn oṣu Kẹjọ ọdun 2025.

Nipa onka awọn akẹkọọ ti wọn ni wọn ṣe èrú ninu idanwo naa, Wushishi ṣalaye pe:

“Onka awọn akẹkọọ to ṣe magomago ninu idanwo ọdun 2025 yii jẹ 3,878. Eyi dinku si 10,094 to waye ni 2024. ”
Gẹgẹ bi alaye ajọ NECO, ida ọgọta (60%) akẹkọọ lo yege daadaa ninu idanwo naa.

Apapọ akẹkọọ to fi orukọ silẹ lati ṣe idanwo ọhun jẹ 1,367,210, ọkunrin jẹ 685,514, awọn akẹkọọ obinrin si jẹ 681,696.

NECO kede pe awọn to pada jokoo ṣe idanwo naa jẹ 1,358,339, ọkunrin 680,292 , obinrin 678,047.

Wọn fi kun un pe awọn ti wọn gba isọri maaki ti a mọ si credit, marun-un soke ti wọn si tun yege ninu Iṣiro ati ede Gẹẹsi, jẹ 818,492. Wọn jẹ ida 60.26 % lapapọ.

Awọn ti wọn gba maaki credit yii to ju marun-un lọ, yala wọn yege Iṣiro ati ede Gẹẹsi tabi wọn ko yege, jẹ 1,144,496. Ida 84.26% ni awọn.
Akọsilẹ ajọ NECO fi han pe awọn akẹkọọ ti eya ara pe nija ,(Awọn ti wọn ni ipenija eti) to ṣe idanwo ọdun 2025 yii jẹ 1,622. Ọkunrin inu wọn jẹ 586, awọn obinrin si jẹ 355.

Ni abala awọn akẹkọọ ti wọn ni ipenija oju, ọkunrin 111 ni wọn bi NECO ṣe kede, awọn obinrin wọn si jẹ ọgorin (80)

Awọn ti wọn jẹ àfín jẹ ọkunrin mẹtadinlaadọta (47), obinrin wọn si jẹ mẹtalelaadọta (53).

Bakan naa ni awọn akanda akẹkọọ ti ohun to n ṣe wọn n ti inu ọpọlọ wa, ti wọn ko le sọrọ tabi rin daadaa (Autism), jẹ ọkunrin mejilelọgọta (62), obinrin mẹtalelọgbọn (33).

Akẹkọọ ọgọrun-un kan le mẹwaa, (110) ni wọn ni iriran wọn ko ja gaara to, nigba ti awọn akẹkọọ ti ọwọ, ẹsẹ, atẹlẹwọ, ika ọwọ ati bẹẹ bẹẹ lọ, ko pe fun (dermatoglyphia ni wọn n pe ailera naa), jẹ ọkunrin mọkandinlaadọrun-un( 89), obinrin mẹrindinlọgọrun-un( 96 )

Ajọ NECO sọ pe ileewe mejidinlogoji (38) ni awọn mu ti wọn lọwọ si magomago lasiko idanwo ọdun 2025 yii.

Wọn ni ipinlẹ mẹtala ni wọn ti ṣe èrú naa ju, awọn yoo si pe wọn lati waa wi ti ẹnu wọn ki ajọ NECO too gbe igbesẹ ijiya lorii wọn.

Ajọ naa sọ pe awọn le yọ awọn alaboojuto idanwo kan danu – mẹta lati ipinlẹ Rivers, ọkan lati Niger, mẹta lati Abuja, ọkan lati Kano, ati ẹyọkan lati ipinlẹ Osun.

NECO kede pe oun ko ti I fi esi awọn ile ẹkọ mẹjọ kan sita nijọba ibilẹ Lamorde, ipinlẹ Adamawa.

Wọn ni eyi ri bẹẹ nitori ija ẹlẹyamẹya to waye nibẹ, ti wọn ko fi le ṣe idanwo lati ọjọ keje si ọjọ kẹẹẹdọgbọn, oṣu Keje ọdun 2025.
Atẹjade kan loju opo NECO, kede pe bi akẹkọọ ba fẹẹ wo esi idanwo rẹ, kinni kan ti wọn n pe ni “Result checker token”, ni yoo lo.

Eyi jẹ bii kọkọrọ ti yoo ṣilẹkun oju opo ti esi idanwo naa wa.

Ẹẹmarun-un ni wọn ni akẹkọọ le lo o ko too ma ṣiṣẹ mọ.

Eyi tumọ si pe bi wọn ba fẹẹ tun esi kan naa wo ni igba kẹfa, wọn yoo nilo ‘token’ tuntun.

Bẹẹ ni ajọ naa kede.

Gómìnà Fubara balẹ̀ sí Port Harcourt

Fẹ́mi Akínṣọlá

Gómìnà ìpínlẹ̀ Rivers, Siminalayi Fubara ti balẹ̀ sí ìlú Port Harcourt, olú ìlú ìpínlẹ̀ náà.

Gẹ́gẹ́ bí ìròyìn tó tẹ̀ wá lọ́wọ́, nǹkan bíi aago méjìlá ọ̀sán kọjá ogún ìṣẹ́jú ni Gómìnà Fubara balẹ̀ sí pápákọ̀ òfurufú Port Harcourt níbi tí àwọn olólùfẹ́ rẹ̀ ti fi orin àti ijó pàdé rẹ̀.

Ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn obìnrin, ọ̀dọ́, tó fi mọ́ àwọn alátìlẹyìn Fubar ani wọ́n tò sáwọn òpópónà ní Port Harcourt tí wọ́n sì ń kí i káàbọ̀ padà sẹ́nu iṣẹ́.

Níṣe ni àwọn èrò náà ń kọrin, jó káàkiri gbogbo òpópónà ní Port Harcourt lórí bí òpin ṣe ìlú ò fararọ tí ààrẹ kéde níbẹ̀ àti ìpadà sípò ìjọba àwaarawa ìpínlẹ̀ náà.

Ní Ọjọ́bọ̀, ọjọ́ kejìdínlógún, oṣù Kẹsàn-án ni àwọn èèyàn pàápàá àwọn olólùfẹ́ Gómìnà Fubara ti ń retí rẹ̀ ní ìpínlẹ̀ náà àmọ́ tí kò yọjú sí ìpínlẹ̀ ọ̀hún.

Níṣe ni àwọn èrò tó tò sí ilé ìjọba ìpínlẹ̀ Rivers láti gbàlejò Gómìnà Fubara lọ́jọ́rú ṣùgbọ́n tí wọ́n padà sílé nígbà tí wọn kò rí i kó wá sí kó padà sẹ́nu iṣẹ́.
Ẹ ó rántí pé ní Ọjọ́rú, ọjọ́ kẹtàdínlógún ni Ààrẹ Bola Tinubu kéde pé ìlú ò fararọ tí wọ́n kéde ní ìpínlẹ̀ náà ní oṣù mẹ́fà sẹ́yìn ti parí àti pé kí gómìnà, igbákejì rẹ̀ àtàwọn aṣòfin padà sẹ́nu iṣẹ́ wọn.

Nígbà tí àwọn aṣòfin wọlé padà fún ìjòkòó ilé lọ́jọ́bọ̀, Gómìnà Fubara kò yọjú sí ilé ìjọba pẹ̀lú gbogbo bí àwọn èrò ṣe ti tò kalẹ̀ láti gbàlejò rẹ̀.

Ní gbọ̀ngàn tó wà ní ilé ìgbé àwọn aṣòfin náà èyí tó wà ní Aba road, Port Harcourt ni ìjòkòó àwọn aṣòfin ọ̀hún ti wáyé.

Àwọn aṣòfin náà tún sọ fún Gómìnà Fubara láti forúkọ àwọn tó fẹ́ yàn sípò Kọmíṣánnà ṣọwọ́ fún àyẹ̀wò àti ìbuwọ́lù.

Àwọn aṣòfin mẹ́tàdínlọ́gbọ̀n ló kópa níbi ìjòkòó náà nígbà tí àwọn mẹ́ta – tí ìgbàgbọ́ wà pé wọ́n súnmọ́ gómìnà Fubara – kò yọjú.

Ọjọ́ Ajé, ọjọ́ kejìlélógún ni ìjòkòó míì yóò tún wáyé.

Ẹ̀wẹ̀, gómìnà tẹ́lẹ̀ rí ní ìpínlẹ̀ Rivers, Nyesom Wike, tí òun náà wà lára ọ̀kan lára àwọn tó ṣokùnfà bí ààrẹ ṣe kéde ìlú ò fararọ sọ pé kò pọn dandan kí gómìnà Fubara wọlé padà sẹ́nu iṣẹ́ lọ́jọ́ tí Ààrẹ ní kó padà.

Àwọn olóṣùgbó yarí ní Ijebu-Ode wọ́n fi ìlànà lélẹ̀ fún ọba tó kàn

Fẹ́mi Akínṣọlá

Àgbáríjọpọ̀ àwọn oṣùgbó nílùú Ìjẹ̀bú-òde, ní ìpínlẹ̀ Ògùn, ti ṣe ìwọ́de lórí bí wọ́n kò ṣe sin òkú Awujale Ìjèbú, Ọba Sikiri Adetona, tó wàjà láìpẹ́ yìí.

Ọjọ Aiku, ọjọ kẹtala oṣu Keje, ọdun 2025 ni oriade naa darapọ mọ awọn babanla rẹ, lẹyin to ti lo ọdun marundinlaadọrin lori itẹ.

Bi iku rẹ ṣe dun ọpọ ọmọbibi ilẹ Ijẹbu, naa lo tun fa awuyewuye laaarin awọn kan.

Eyi ni ko ṣẹyin bi awọn Alfa ẹlẹsin musulumi ṣe sinku ọba naa, tako ireti ọpọ eeyan pe, awọn alawo ni yoo sinku rẹ.

Lati igba naa si ni ọrọ ọhun ti n fa wahala ati ifẹhonuhan lati ọdọ awọn ẹgbẹ ẹlẹsin ibilẹ loriṣiriṣi.
Ọkan lara awọn ẹgbẹ naa to tun ti jade bayii ni awọn Osugbo, pẹlu iwọde ti wọn ṣe.

Ninu ifọwọwerọ pẹlu akọroyin, olori ẹgbẹ naa, Folashade Olowolayemo, sọ pe ko boju mu bi wọn ko ṣe pe awọn sibi isinku ọba naa.

O ni dandan ni ki Awujale tuntun fọwọ si iwe adehun pẹlu awọn, eyi ti yoo ni ibuwọlu Agba Agbẹjọro, pe oun gba

Bakan naa ni Oshotegun Alawiye, Iya Oriṣa ilẹ Ijẹbu sọ pe, Awujale tuntun gbọdọ ṣe iwe fun gbogbo awọn oniṣẹṣe pe, oun ko ni doju iṣẹṣe delẹ.

Ẹwẹ, ẹnikan lara awọn olori ilu, Emmanuel Ademuyiwa naa sọ pe, dandan ni igbesẹ naa jẹ bayii, “ẹni ti ko ba si ti le ṣe e , ko ni i le jọba”.

Ṣugbọn ṣa, Lisa ti ilu Ijebu-Ode, Ọba Rasheed Adesanya sọ pe lootọ ni ijọba ti ṣe ofin pe, ọba lẹtọọ lati yan ẹsin to ba fẹ ko sin oku rẹ, o ni amọ ki iru ọba bẹẹ ṣe eto to yẹ lati mọ riri tabi fun awọn oniṣẹṣe ni nnkan to tọ si wọn lasiko isinku

Gomina Fubara padà sípò lẹ́yìn oṣù mẹ́fà

Fẹ́mi Akínṣọlá

Òní ọjọ́ kejìdínlógún, oṣù Kẹsàn-án ọdún 2025 ni Gómìnà ìpínlẹ̀ Rivers, Siminalayi Fubara, tó yẹ̀bá nípò lósù mẹ́fà sẹ́yìn yóò padà sípò náà, lẹ́yìn tí Ààrẹ Bola Tinubu fagilé ìkéde ìlú kò fararọ tó ṣe lórí Rivers lọ́jọ́ kejìdínlógún, oṣù Kẹta ọdún yìí.

Ẹ o ranti pe ikede ilu o fararọ to le Fubara kuro nipo, waye latari ija oṣelu to waye laaarin rẹ ati Nyesom Wike, Minisita olu ilu ilẹ wa, Abuja.

Nigba to si di ojumọ kan aroye kan ni Aarẹ paṣẹ pe ki Fubara fipo silẹ na, to si fi Ajagunfẹyinti Ibok-Ete Ekwe Ibas, ṣe Alabojuto ipinlẹ Rivers fun oṣu mẹfa.

Oriṣiiriṣii iṣẹlẹ lo waye laaarin oṣu mẹfa naa, ninu rẹ ni Ajagunfẹyinti Ibok-Ete Ekwe Ibas ti yan awọn eeyan ti yoo bojuto ijọba ibilẹ mẹtalelogun to wa ni Rivers lati ba a ṣiṣẹ.

Ninu rẹ ni Fubara ati Wike ti ni awon ti pari ija, iyẹn loṣu Kẹfa ọdun yii, ti wọn ṣepade pẹlu Aarẹ Tinubu l’Abuja.
Wọn yan alabojuto eto idibo ipinlẹ Rivers loṣu Kẹfa naa, o mu ariwo dani nitori wọn ni Ọmọwe Micheal Odey ti wọn yan sipo naa ki i ṣe ọmọ ipinlẹ Rivers, wọn ni Cross River lo ti wa.

Odey bẹrẹ iṣẹ rẹ loṣu Keje, o si kede pe ibo ijọba ibilẹ yoo waye yoo waye ni ọgbọnjo oṣu Kẹjọ.

Wọn dibo naa bo tilẹ jẹ pe awuyewuye pọ lori rẹ, ẹgbẹ APC lo si wọle ni ijọba ibilẹ ogun ninu mẹtalelogun.

Wọn bura fun awọn alaga ibilẹ wọle si ọfiisi, Ajagunfẹyinti Ibok-Ete Ekwe si bura fun awọn igbimọ ileeṣẹ ijọba kan.

Nigba to ku ọjọ diẹ ki iṣakoso Ibok-Ete Ekwe Ibas pari, o ṣeto kan to fi ka iye oṣiṣẹ ijọba ati awọn oṣiṣẹfẹyinti ni Rivers, titi kan awọn oṣiṣẹ ijọba ibilẹ.

Ajagunfẹyinti Ibok-Ete Ekwe Ibas si kede pe oun ri i pe wọn fi kun owo oṣu awọn eeyan kan ju iye to yẹ kijọba maa san jade lọ.

O ni oun ṣe atunṣe si eyi, oun si ri owo to le ni biliọnu marun-un naira fi pamọ fun ipinlẹ naa.

Ṣugbọn ọpọ oṣiṣẹ ijọba lo tako eyi, wọn ni awọn ko ri owo oṣu Kẹjọ gba, titi kan owo ajẹmọnu awọn oṣiṣẹfẹyinti.

Adele olori oṣiṣẹ to ba wọn sọrọ, rọ wọn lati fi to ọga agba ileeṣẹ wọn leti fun atunṣe.

Ṣaa, Ajagunfẹyinti Ibok-Ete Ekwe Ibas, sọ pe oun yin ara oun fun iṣẹ toun ṣe ni Rivers lasiko idilemu naa.
Ireti ọtun pọ fun awọn eeyan ipinlẹ Rivers bi Fubara ṣe n gba ipo rẹ pada lẹyin oṣu mẹfa, ti awọn ile igbimọ aṣofin ibẹ naa yoo ṣe bẹrẹ iṣẹ pada.

Awọn ẹka kan bii Center for Human Rights and Accountability Network (CHRAN) ti ni ki Gomina Fubara gbe igbimọ kan kalẹ ti yoo tọpinpin bi wọn ṣe nawo ilu lasiko oṣu mẹfa ti Ajagunfẹyinti Ibok-Ete Ekwe Ibas fi di ile mu.

Adari CHRAN, Otuekong Franklyn Isong, sọ pe bi Aarẹ Tinubu ṣe da Fubara duro ko ba ofin mu.

O ni abala 305 ofin ilẹ Naijiria ti ọdun 1999 ko fun Aarẹ lagabra lati da gomina ti wọn dibo yan duro ati awọn igbimo ile aṣofin.

O fi kun un pe o yẹ ki Fubara fi idaduro oṣu mẹfa naa kun saa rẹ ni, o si yẹ ki ile ẹjọ to ga julọ da si I ki iru nnkan bẹẹ too tun waye.

Ṣugbọn awoye ati onimọ oṣelu, Olalekan Ige, sọ pe iyẹn kọ lo kan fun wọn ni Rivers bayii, o ni ohun to kan ni ki Fubara gbajumọ iṣẹ rẹ to ṣeṣẹ gba pada.

Ige ṣalaye pe iṣẹ pọ nilẹ fun gomina yii lati ṣe, awọn aṣepati iṣẹ to fi silẹ lasiko idaduro rẹ lo ni o yẹ ko lọọ bẹrẹ pada.

Ati bi idagbasoke yoo ṣe ba Rivers ju ti tẹlẹ lọ.

Awoye oṣelu naa ṣọ pe 2025 lo n tan lọ yii, 2026 ko si ni nnkan mi-in ti oloṣelu yoo fi ṣe ju imurasilẹ ibo 2027 lọ.

O ni yẹ ki gomina yii mọ pe oun ko ni asiko, ko si gbọdọ fi ti araalu naa ṣofo pẹlu.

Ṣugbọn ko tete bẹrẹ awọn eto ti yoo mu aye awọn eeyan ipinlẹ Rivers daa ju ti tẹlẹ lọ.

Ìpínlẹ̀ Niger ní àwọn oníwàásù gbọdọ̀ gbàṣẹ ìwáásù

Fẹ́mi Akínṣọlá

Ṣéwọ́n ní bí a ti í ṣe níbí, èèwọ̀ ni ní ibòmíràn èyí ló bí onírúurú awuyewuye tó ń wáyé lórí ìgbésẹ̀ tí ìjọba ìpínlẹ̀ Niger gbé pé gbogbo àwọn tí yóò máa ṣe ìwáásù ní ìpínlẹ̀ náà gbọdọ̀ kọ́kọ́ fi ìwáásù ránṣẹ́ sí ìjọba kí wọ́n tó ṣe é.

Níṣe ni ọ̀rọ̀ náà ti ń fa ìyapa ẹnu láàárín àwọn onímọ̀ ẹ̀sìn àtàwọn aráàlú lórí pé ṣé ó lẹ́tọ̀ọ́ fún ìjọba láti ní ipa lórí ìwáásù táwọn onímọ̀ ẹ̀sìn yóò máa ṣe.

Ṣáájú ni gómìnà ìpínlẹ̀ Niger, Muhammed Umar Bago sọ nínú ìfọ̀rọ̀wánilẹ́nuwò kan pẹ̀lú iléeṣẹ́ TVC lọ́jọ́ Àìkú ti sọ pé àwọn gbé ìgbésẹ̀ náà láti ri pé àwọn mójútó báwọn èèyàn ṣe ń ṣe ìwáásù ní ìpínlẹ̀ náà.

Gómìnà Bago sọ pé kìí ṣe pé àwọn fi òfin de ṣíṣe ìwáásù bíkòṣe pé Àlùfáà tí yóò bá ṣe wáàsí lọ́jọ́ Ẹtì gbọdọ̀ kọ́kọ́ fi ohun tó fẹ́ sọ̀rọ̀ lé lórí ránṣẹ́ sí ìjọba fún àyẹ̀wò àti ìbuwọ́lù.

Ó ní a ò lè sọ pé nítorí èèyàn jẹ́ àlùfáà, kí wọ́n máa lo àǹfàní náà láti máa ṣe àwọn ìwáásù èyí tó le máa ṣe àkóbá fáwọn èèyàn àti ìlú kí wọ́n rò pé nǹkan tó dára ni.
Ó fi kun pé ohun tí ìjọba ń ṣe ni láti kojú àwọn ìṣoro èyí tó ń fa àìsí ètò ààbò tó ń wáyé ní ìpínlẹ̀ náà.
Adarí àjọ tó ń rí sí ọ̀rọ̀ ẹ̀sìn ní ìpínlẹ̀ Niger, Umar Faruk Abdullahi sọ pé ìjọba gbé ìgbésẹ̀ láti ri pé ìjọba ṣe àfọ̀mọ́ báwọn èèyàn ṣe ń ṣe ìwáásù ní ìpínlẹ̀ náà.
Ó ní ìgbésẹ̀ náà kìí ṣe ohun tuntun bó ṣe jẹ́ pé ó ti wà lábẹ́ ètò “Preaching Act” ti ọdún 1983 tó sì jẹ́ pé wọ́n kàn ṣẹ̀ṣẹ̀ ń ṣe àmúṣẹ rẹ̀ báyìí.

Ó ṣàlàyé pé gbogbo àwọn nǹkan tí ìpínlẹ̀ náà ń kojú ni wọ́n ṣe pinnu láti máa gba nǹkan táwọn àlùfáà bá fẹ́ ṣe ìwáásì lé lórí.

Ṣáájú nínú oṣù yìí, ó ní gbogbo àwọn àlùfáà ni wọ́n máa ní láti gba ìwé àṣẹ látọ̀dọ̀ ìjọba èyí tí wọ́n máa gbé síta láàárín oṣù méjì.

Gẹ́gẹ́ bí ó ṣe sọ, àwọn àlùfáà náà yóò gba fọ́ọ̀mù, kojú ìgbìmọ̀ tó ṣe ìwádìí, tí wọ́n sì ti máa buwọ́ lù wọ́n kí wọ́n tó lè ṣe wáàsí ní ìtagbangba.

“Tí a bá fi gbogbo rẹ̀ dá àwọn èèyàn, wàhálà yóò wà. Ọ̀rọ̀ ẹ̀sìn jẹ́ ohun tí èèyàn gbọ́dọ̀ ṣe pẹ̀lẹ́pẹ̀lẹ́ pẹ̀lú rẹ̀. Ní Nàìjíríà, pàápàá ní ẹkùn àríwá, ọ̀pọ̀lọpọ̀ tó ìṣòro tó ní í ẹ pẹ̀lú ọ̀rọ̀ ààbò ni wọ́n ń kojú. Bí àwọn àlùfáà kan ṣe máa ń ṣe ìwáásù wọn máa ń dá ìbẹ̀rù sílẹ̀.

“Boko Haram bẹ̀rẹ̀ pẹ̀lú ìwáásù, ISIS bẹ̀rẹ̀ pẹ̀lú ìwáásù. Boko Haram kò ì tíì wá sópin, ọ̀pọ̀ ẹ̀mí ló ti sọnù lórí rẹ̀. Nígbà tó yẹ kí ìjọba Borno ṣe àyẹ̀wò àwọn ìwáásù Muhammad Yusuf, wọn kò ṣe bẹ́ẹ̀.”

Bákan náà ló tún ṣe àlàyé pé ní Mecca àti Medina àtàwọn orílẹ̀ èdè bíi Egypt àti Sudan, àwọn àlùfáà kìí dédé ṣe ìwáásù láì ṣe pé wọ́n gba àṣẹ lọ́wọ́ ìjọba àmọ́ tí ọ̀rọ̀ kò rí bẹ́ẹ̀ ní Nàìjíríà tó jẹ́ pé àwọn àlùfáà kàn máa ń ṣe ohun tó bá wù wọ́n.
Ahmed Ibrahim Khalil tí ọ̀pọ̀ mọ̀ sí Malam Bala tó jẹ́ adarí àjọ “Center for the Study of Science and Technology in Religion” sọ pé ìgbésẹ̀ ìjóba náà kò tọ̀nà tó àti pé ó jẹ́ títẹ ètò ìjọba àwaarawa lójú mọ́lẹ̀.

Ó fi ìgbésẹ̀ ìjọba náà wé ọ̀rọ̀ òṣèlú, pé ọ̀pọ̀ wọn ló máa ń lo àwọn àlùfáà láti dé ipò òṣèlú àmọ́ tí wọn kìí fẹ́ kí ẹlòmíràn lò wọ́n àti pé ọ̀rọ̀ náà kìí ṣe ìpínlẹ̀ Niger nìkan bíkòṣe gbogbo Nàìjíríà.

Malam Bala gbàgbọ́ pé ìwáásù kìí ṣe ọ̀nà láti ṣi àwọn aráàlú lọ́nà tàbí jẹ́ kí wọ́n máa rí ìjọba ní ìlànà ọ̀tọ̀, tó sì ní ohun tí ìjọba nílò ni láti mójútó àwọn ilé ẹ̀kọ́ ẹ̀sìn tí wan bá fẹ́ mú àtúnṣe bá ọ̀rọ̀ ààbò nítorí ibẹ̀ ni wọ́n ti máa ń ṣi àwọn èèyàn lọ́nà jùlọ.

Ó fi kun pé lábẹ́ ètò ìṣèjọba àwaarawa, àwọn èèyàn ní àǹfàní láti sọ̀rọ̀ bó bá ṣe wù wọ́n, tí òfin Nàìjíríà fi ààyè gba ẹnikẹ́ni láti lọ sílé ẹjọ́ tó bá rip é èèyàn kan sọ̀rọ̀ òdì sí òun.

Ó wòye pé àwọn orílẹ̀ èdè bíi Saudi Arabia jẹ́ orílẹ̀ èdè ti ẹ̀sìn Islam ti gbilẹ̀, tí ọ̀pọ̀ wọn sì ń gba owó oṣù lábẹ́ ìjọba èyí tó le mú kí ìjọba máa rí ìwáásù tí wọ́n bá fẹ́ ṣe kí wọ́n tó ṣe é.

Nínú ọ̀rọ̀ tirẹ̀, alága tẹ́lẹ̀ rí fún ẹgbẹ́ àwọn ọmọlẹ́yìn Kristi, Christian Association of Nigeria (CAN) ní ìpínlẹ̀ Niger, Ẹni ọ̀wọ̀, MS Dada sọ pé ọ̀rọ̀ náà kù sí ọwọ́ àwọn tó fẹ́ ṣe àmúṣẹ òfin náà lọ́wọ́.

Ó ní kò sí ohun tó burú níbẹ̀ tó bá jẹ́ ara ìta tí kìí ṣe ẹni tó ń gbé ìpínlẹ̀ Niger ni ìjọba ń sọ àmọ́ tó bá jẹ́ pé àwọn tó ń gbé ìpínlẹ̀ Niger ni, ìgbésẹ̀ náà kò dára rárá.

Ó fi kun pé ṣíṣe àmójútó ìwáásù kìí ṣe ohun tuntun ní ìpínlẹ̀ Niger tó sì jẹ́ pé ọ̀rọ̀ ààbò ló tún jẹ́ kí ìjọba gbé e dìde. Ó ní òun kò rò pé gómínà náà jẹ́ ẹni tó máa gbájúmọ́ ọ̀rọ̀ ẹ̀sìn.

Agbẹjọ́rò kan ní ìpínlẹ̀ Kano, Sulaiman Magashi sọ pé ó kù sọ́wọ́ àwọn ìpínlẹ̀ láti ṣe àmójútó ìwáásù àwọn àlùfáà láì fi nǹkan tí ìwé òfin Nàìjíríà.

Ó sọ fún akọ̀ròyìn pé ó sàn fún ìjọba láti ṣe àmójútó báwọn àlùfáà ṣe ń ṣe ìwáásù nítorí ìlànà kan nínú Islam èyí tí òfin Nàìjíríà náà fi ààyè gba àtúnṣe sí.

Abala kẹrin ìwé òfin Nàìjíríà fi ààyè gba èèyàn láti ṣe ẹ̀sìn tó bá wù ú tó fi mọ́ ẹ̀tọ́ pípolongo ẹ̀sìn.

“Èyí kò túmọ̀ sí láti máa ṣe ìwáásù tako ìwà ọmọlúàbí tàbí máa bú èèyàn èyí tó le bí ìwà jàgídíjàgan. Fún ìdí èyí, ó pọn dandan láti ṣe òfin lórí ṣíṣe ìwáásù tó dára, Sulaiman Magashi sọ.

Bákan náà ló ní ìjọba nílò láti pé àwọn tí ọ̀rọ̀ kàn tí wọ́n bá fẹ́ gbé irú òfin bẹ́ẹ̀ kalẹ̀.

Ìpínlẹ̀ Niger kọ́ ni yóò kọ́kọ́ ṣe irú òfin yìí. Ṣáájú ni ilé aṣòfin ìpínlẹ̀ Kaduna ti buwọ́lu irú òfin báyìí àmọ́ ti wọn kò máa ṣe àmúlò rẹ̀.

Ní oṣù Kejì, ọdún 2025, Ìgbìmọ̀ tó ń rí sí ọ̀rọ̀ Islam ní Nàìjíríà tí Sultan ìlú Sokoto, Muhammad Sa’ad Abubakar III pè fún ṣíṣe òfin láti máa ṣe àyẹ̀wò àwọn tó ń ṣe ìwáásù.

Ààrẹ Tinubu gbẹ́sẹ̀ kúrò lórí ìlú ò fararọ ní ìpínlẹ̀ Rivers

Fẹ́mi Akínṣọlá

Ọjọ́ tí wọn ò dá ni kìí pé, bó ṣe jẹ́ pé ọjọ́ ló ń pẹ́, ìpàdé kìí jìnà.
Ààrẹ Nàìjíríà, Bola Tinubu ti kéde gbígbe ẹsẹ̀ kúrò lórí òfin ìlú ò fararọ tí wọ́n kéde ní ìpínlẹ̀ Rivers.

Ní ọjọ́rú, ọjọ́ Kẹtàdínlógún, oṣù Kẹsàn-án ní Ààrẹ náà.

Tinubu ní gbogbo àwọn tí ọ̀rọ̀ kàn ní ìpínlẹ̀ Rivers ni wọ́n ti so agbéjẹ́ mọ́wọ́, tí kò sì sí ìnílò láti túnbọ̀ máa tẹ̀síwájú pẹ̀lú ìlú ò fararọ.

Ó ní èyí mú inú òun dùn, tó sì jẹ́ pé kò sí ìnílò láti tún tẹ̀síwájú pẹ̀lú òfin náà.

Ẹ ó rántí pé ni ọjọ́ Kejìdínlógún, oṣù Kẹta, ọdún 2025 ni Ààrẹ Bola Tinubu ti kéde ìlú ò fararọ ní ìpínlẹ̀ Rivers látàrí làásìgbò òṣèlú tó ń wáyé níbẹ̀
Tinubu ti wá ní kí Gómìnà Fubara, igbákejì rẹ̀, Ngozi Nma Odu àtàwọn aṣòfin ní ilé aṣòfin ìpínlẹ̀ náà tó fi mọ́ olórí ilé, Martins Amaewhule padà sẹ́nu iṣẹ́ wọn láti ọjọ́ Kejìdínlógún, oṣù Kẹsàn-án, ọdún 2025.
Níbi ọ̀rọ̀ tí ààrẹ bá àwọn ọmọ orílẹ̀ èdè Nàìjíríà sọ ní àṣálẹ́ ọjọ́ Ìṣẹ́gun, ọjọ́ Kejìdínlógún, oṣù Kẹta ló ti sọ̀rọ̀ náà.
Tinubu ní làásìgbò òṣèlú tó ń wáyé ní ìpínlẹ̀ náà láti bíi oṣù mélòó kan sẹ́yìn ń kọ òun lóminú.

Ó ní gbogbo ìgbìyànjú òun láti ri pé ìfaǹfà náà wá sópin ló já sí pàbó.

Lẹ́yìn tí ààrẹ kéde ìlú ò fararọ ní ìpínlẹ̀ náà ló ní kí gómìnà Siminalayi Fubara àti igbákejì rẹ̀, Ọ̀jọ̀gbọ́n Ngozi Odu lọ rọ́kún nílé fún oṣù mẹ́fà.

Bákan náà ló ní gbogbo àwọn tí wọ́n dìbò yàn sílé aṣòfin ìpìnlẹ́ náà lọ rọ́kún nílé lóṣù mẹ́fà.

Ààrẹ ní nǹkan ìbànújẹ́ ló jẹ́ pé ìjọba ìpínlẹ̀ Rivers wo ilé aṣòfin láti bíi ọdún kan àbọ̀, tí wọn kò sì rí nǹkankan ṣe si títí di àsìkò yìí.

Ó ní láti ìgbà tí wọ́n ti ń bá ara wọn fa ìfaǹfà ni kò tis í ìlọsíwájú kan gbòógì ní ìpínlẹ̀ náà nítorí wọn kò jẹ́ kí àwọn ará ìlú jẹ múkùndún ìjọba àwaarawa.

Ó ní òun kò lè máa wòran, gẹ́gẹ́ bí ààrẹ, kí nǹkan máa bàjẹ́ ní orílẹ̀ èdè òun, èyí ló sì mú òun láti tẹ̀lé ìwé òfin tó fi ààyè gba òun láti kéde ìlú ò fararọ.

Lẹ́yìn èyí ni Ààrẹ Tinubu yan Vice Admiral Ibokette Ibas ni láti máa ṣe àkóso ìpínlẹ̀ Rivers fún oṣù mẹ́fà náà.
Tinubu sọ pé kí òun tó kéde ìlú ò fararọ ní Rivers, níṣe ni títẹ òfin lójú mọ́lẹ̀ ti wáyé níbẹ̀.

Ó ní odidi oṣù méjìdínlógún ni Gómìnà náà fi wó ilé aṣòfin tí kò sì tun un kọ́ padà, tó sì jẹ́ pé kò ààrẹ kankan tí yóò máa wòran kí irú nǹkan bẹ́ẹ̀ máa ṣẹlẹ̀ láì gbé ìgbésẹ̀ lábẹ́ òfin láti fòpin si.

Ó ṣàlàyé pé òun mọ̀ nípa àwọn ẹjọ́ tó lé ní ogójì tí wọ́n pè tako òun ní àwọn ilé ẹjọ́ ní Abuja, Port Harcourt àti Yenegoa lórí pé òun kéde ìlú ò fararọ ní ìpínlẹ̀ Rivers.

“Bó ṣe yẹ kí ọ̀rọ̀ rí nìyẹn lábẹ́ ìṣèjọba àwaarawa. Àwọn ẹjọ́ kan ṣì wà nílé ẹjọ́ títí di àsìkò yìí.

“Yóò jẹ́ ìjákulẹ̀ fún mi gẹ́gẹ́ bí ààrẹ láti má ṣe ìkéde náà. Gbogbo àwọn tó yàn wá sípò ni wọ́n ń retí èrè ìṣèjọba àwaarawa.”

Ó fi kun pé inú òun dùn pé ìpínlẹ̀ Rivers ti ṣetán láti padà sí ìṣèjọba àwaarawa tí kò sì sí ìnílò láti sún òfin náà síwájú.

Bákan náà ló fi àkókò náà ṣe ìràntí fáwọn gómìnà àtàwọn ilé aṣòfin káàkiri Nàìjíríà láti máa rántí pé nígbà tí àlááfíà bá wà nínú ìlú ni wọ́n le ṣètò tí yóò mú ìrọ̀rùn bá àwọn aráàlú.

Àwọn àgbẹ̀ fọnmú lórí ìgbésẹ̀ Ìjọba àpapọ̀ lórí oúnjẹ

Fẹ́mi Akínṣọlá

Ìjọba àpapọ̀ ti kéde àwọn ìgbésẹ̀ tuntun láti mú ìgbèrú bá ètò ọ̀gbìn Nàìjíríà lábẹ́ ètò ìṣèjọba Ààrẹ Bola Tinubu.

Ìgbésẹ̀ yìí ló wà lára àwọn ìlànà tí ìjọba ń gbé láti ri pé Nàìjíríà ṣe àmúlò àwọn ohun èlò tó ní láti máa pèsè oúnjẹ lọ́pọ̀ yanturu, tó sì tún máa jẹ́ àtúntò lẹ́ka ètò ọ̀gbìn àti ìdókoòwò sí àwọn ohun amáyédẹrùn ní Nàìjíríà.

Igbákejì Ààrẹ, Kashim Shettima ló kéde àwọn ìgbésẹ̀ tuntun yìí níbi ìpàdé ètò oúnjẹ àti ètò ọ̀gbìn ti àjọ ìṣọ̀kan àgbáyé.

Shettima ní bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé ìpèníjà gbogbo àgbáyé ni ọ̀rọ̀ ebi jẹ́, Nàìjíríà gbọdọ̀ jí gììrì láti ri dájú pé ó mú ọ̀rọ̀ pípèsè oúnjẹ ní òkúnkúndùn nítorí ọjọ́ iwájú.

“Kò sí ohun tó máa ń so àwọn èèyàn pọ̀ jùlọ ni ebi, tó sì máa ń ṣe àfihàn ibi tí èèyàn bá kù sí. Ọ̀rọ̀ oúnjẹ kìí ṣe láti wà láyé nìkan, bíkòṣe ohun tó nííṣe pẹ̀lú ètò ààbò àgbáyé.”

Agbẹnusọ Shettima, Stanley Nkwocha tó fi kókó ìpàdé náà léde sọ pé Nàìjíríà ti ń gbìyànjú láti mú àdínkù bá àwọn oúnjẹ tí wọ́n ń kó wọlé láti ilẹ̀ òkèèrè, kí wọ́n sì àlékún bá oúnjẹ tí à ń pèsè lábẹ́nú.

Láti ìgbà tí ìjọba ti yọ ìrànwọ́ orí epo bẹntiróòlù lọ́dún 2023 ni ọ̀wọ́ngógó oúnjẹ ti lọ sókè ní Nàijíríà tí ohun gbogbo sì ti gbówó lórí ní Nàìjíríà
Gẹ́gẹ́ bí igbákejì ààrẹ ṣe sọ, ìgbésẹ̀ tuntun yìí yóò fi ààyè sílẹ̀ fún ìlànà ṣíṣe ìforúkọsílẹ̀ fún ilẹ̀ lọ́nà kan, fífún àwọn àgbẹ̀ ní ẹ̀yáwó, ṣíṣe ètò ọ̀gbìn ní aládàá ńlá àti ètò pípèsè omi láti mú kí àwọn èrè oko dàgbà.

Ó wòye pé Nàìjíríà ní ìkápá láti máa bu omi rin àwọn ilẹ̀ tó tó eékà mílíọ̀nù mẹ́ta ṣùgbọ́n tó jẹ́ pé ìdá mẹ́wàá ni wọ́n ń ṣe báyìí.

Ó ní tí ìpèsè omi fáwọn ilẹ̀ tó ṣe é gbin nǹkan oko le mú kí èrè oko tí Nàìjíríà ń pèsè lé ní ìlọpo mẹ́ta, tí yóò sì mú àdínkù bá gbígbé ara lé sáà kan kí ètò ọ̀gbìn tó wáyé.

Ó fi kun pé ìwòye mímú ìdàgbàsókè bá Nàìjíríà ti ọdún 2021 sí 2025 tó wà nílẹ̀ yóò mú èèyàn tó tó mílíọ̀nù márùndínlógójì kúrò nínú ìṣẹ́ àti òṣì, pèsè iṣẹ́ mílíọ̀nù mọ́kànlélógún fáwọn èèyàn ní ẹsẹ̀ kùkú, tí yóò sì ri ìpèsè oúnjẹ lọ́pọ̀ yanturu.

Bákan náà ló sọ àrídájú rẹ̀ fáwọn olùdókoòwò pé àwọn àtúntò tí ìjọba ń ṣe yìí, àjọṣepọ̀ láàárín àwọn iléeṣẹ́ aládàni àti ìjọba, lílo ìmọ̀ ẹ̀rọ lẹ́ka ètò ọ̀gbìn yóò mú kí Nàìjíríà dùn-ún ṣe okoòwò.

Ààrẹ ẹgbẹ́ àwọn àgbẹ̀ ní Nàìjíríà, Kabir Kebram rọ ìjọba àpapọ̀ láti ri pé àwọn ìgbésẹ̀ tí wọ́n kéde pé àwọn fẹ́ ṣe yìí ni wọ́n ṣe àmúṣẹ rẹ̀ bó ṣe yẹ nítorí ọ̀rọ̀ lásán kò lè mú àtúntò bá ìlú.

Kebram nínú ìròyìn iléeṣẹ́ The Punch sọ pé níní òye kò lè da nǹkankan àyàfi tí ìjọba bá ṣe àmúṣẹ àwọn ìgbésẹ̀ náà lọ́nà tó tọ́.

“Lóòótọ́ ló máa so èso rere tí ìjọba bá ṣe àmúṣẹ rẹ̀. Èèyàn lè ní àfojúsùn ṣùgbọ́n tí wọn kò bá ṣe àmúṣẹ rẹ̀, pàbo ló máa já sí, kò ní sí ààbọ̀ kankan lórí rẹ̀.

“A rọ igbákejì ààrẹ lórí àwọn ìlérí tí wọ́n ṣe, kí wọ́n sì tọpinpin rẹ̀ délẹ̀ láti ri dájú wọ́n ṣe àmúṣẹ rẹ̀ dáadáa.

Kebram ní tí ìjọba bá ṣe àwọn nǹkan wọ̀nyí, ó dá òun lójú pé ìyàtọ̀ máa bá ọ̀rọ̀ oúnjẹ ní Nàìjíríà.

Bákan náà ni alága ẹgbẹ́ Competitive African Rice Forum, Peter Dama ṣèkìlọ̀ fún ìjọba lórí kíkéde láì ní ṣe àmúṣẹ àwọn nǹkan tí wọ́n bá sọ.

Dama wòye pé láti ìgbà tí ìjọba ti kéde pé àwọn máa pèsè katakata fún àwọn àgbẹ̀, wọn ò tíì fún ẹnikẹ́ni tí àsìkò òjò sì ti ń lọ.

“Ìjọba le ṣe ìkéde ṣùgbọ́n tí àmúṣẹ rẹ̀ máa ń pẹ́. Mo gbàgbọ́ pé tí ìjọba bá ṣe ìkéde, àmúṣẹ ló yẹ kó tẹ̀le lẹ́sẹ̀kẹsẹ̀.”

Ẹgbẹ́ àwọn àgbẹ̀ alábọ́dé ti obìnrin ní Nàìjíríà, Small-Scale Women Farmers Organization bu ẹnu àtẹ́ lu àwọn ìgbésẹ̀ tí ìjọba àpapọ̀ ń gbé lórí ètò ọ̀gbìn pé kò so èso rere pàápàá fáwọn obìnrin tó ń ṣiṣẹ́ ọ̀gbìn.

Akọ̀wé ẹgbẹ́ náà, Chinasa Asonye sọ pé gbogbo ìgbìyànjú tí ìjọba ní àwọn ń ṣe lórí ètò ọ̀gbìn ni kò ì tíì mú kí oúnjẹ pọ̀ nílùú.

Asonye ní gbogbo ètò pípèsè ẹ̀yáwó, pínpín àwọn ohun èlò, pípèsè ilẹ̀ fáwọn èèyàn tí ìjọba ń ṣe ni kò kan àwọn obìnrin.

“Ìdá kan nínú ìdá mẹ́ta ohun tí à ń bèèrè fún ni kò ì tíì wá sí ìmúṣẹ. Lẹ́yìn gbígbé àwọn ètò bíi Malabo, CADI àti WSHADA kalẹ̀, ṣé à ń ṣe àmúṣẹ ìdá kan nínú wọn?