Ogun láwọn tó ń pè fún ìwọ́de ń fẹ́, a ò fẹ lágbègbè wa – Àwọn àgbà Yorùbá sọ̀rọ̀

Fẹ́mi Akínṣọlá
Ṣé wọ́n ní n tó kọjú sẹ́nìkan, ẹ̀yìn ló kọ sí ẹlòmíìràn.Bẹ́ẹ̀ gẹ́lẹ́ lọ̀rọ̀ dá bí àwọn àgbààgbà ilẹ̀ Yorùbá ti pàrọwà sáwọn ọ̀dọ́ Nàìjíríà láti gbé ẹ̀hónú gba ọ̀nà mìíràn dípò bí wọ́n ṣe ń gbèrò láti ṣe ìwọ́de tako ìjọba tó wà lódé.

Láti bí ọjọ́ mélòó kan ni ìròyìn ti gba orí ayélujára, táwọn ọ̀dọ́ kan sì ń pe ara wọn jọ láti kópa nínú ìwọ́de tí wọ́n pe àkọ́lé rẹ̀ ní “ìlú ò fararọ” láti fi ẹ̀hónú wọn hàn sí àwọn nǹkan tó ń ṣẹlẹ̀ ní orílẹ̀ èdè yìí.

Ní ọjọ́ Kìíní, oṣù Kẹjọ ọdún 2024 ni ìrètí wà pé ìwọ́de náà máa bẹ̀rẹ̀ tó sì máa wáyé fún ọ̀sẹ̀ kan.

Láti ìgbà tí ìkéde náà sì ti ń wáyé ni àwọn èèkan ìlú, ẹgbẹ́ àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ ti ń ṣèkìlọ̀ pé kí àwọn ọ̀dọ́ má ṣe ìwọ́de náà.

Bí ìkìlọ̀ ṣe ń wáyé látọ̀dọ̀ àwọn ẹgbẹ́ káàkiri ni àwọn àgbà ilẹ̀ Yorùbá náà kò dákẹ́, tí wọ́n sì ń sọ pé àwọn kò fẹ ìwọ́de kankan nílẹ̀ Yorùbá.

Nígbà tí àwọn akọroyin kàn sí Baale Ekotedo ti ìlú Ibadan, òlú ìlú ìpínlẹ̀ Oyo, Olóyè Taye Ayorinde ní ìwọ́de ọ̀tẹ̀ ni àwọn tó ń gbèrò ìwọ́de náà fẹ́ ṣe.

Olóyè Ayorinde ní àwọn tọ ń gbèrò ìwọ́de náà fẹ́ mọ̀ọ́mọ̀ da ojú ìjọba tó wà lóde délẹ̀ ni.

Ó ní ìjọba tó wà lórí ìpò kò ì tíì lo ju ọdún kan lọ àti pé gbogbo ìpèníjà tó ń wáyé kìí ṣe ohun tó jẹ́ pé ìjọba yìí ló dá sílẹ̀.

Ó sọ pé tí kìí bá ṣe wí pé ejò lọ́wọ́ nínú, kò yẹ kí àwọn èèyàn dìde ogun síjọba nítorí ogun ni ìwọ́de náà jọ ní irú àsìkò yìí.

Ó fi kun pé tí àwọn èèyàn bá fẹ́ ṣe ìwọ́de kí oníkálukú lọ sí ìpínlẹ̀ rẹ̀ àti pé àwọn kò fẹ́ ìwọ́de ní ilẹ̀ Yorùbá lápapọ̀.

Ó ní tí wọ́n bá ṣe ìwọ́de, àwọn ọmọ jàǹdùkú le ti ara bẹ́ẹ̀ gba ìwọ́de náà mọ́ àwọn èèyàn lọ́wọ́ tí wọ́n sì máa fi da omi àláfíà ìlú rú.

Ó rọ àwọn ọ̀dọ́ láti gbájúmọ́ iṣẹ́ pàápàá iṣẹ́ àgbẹ̀ dípò lílo àsìkò láti fi ṣe ìwọ́de tí kò ní ṣe àǹfàní kankan fún ìlú.

Nínú ọ̀rọ̀ rẹ̀, Ààrẹ ẹgbẹ́ ọmọ Oodua ní àgbáyé ìyẹn Yoruba Council Worldwide (YCW), Oladotun Hassan sọ pé láti ìgbà tí ààrẹ Tinubu ti wà lórí ipò ló ti ń ṣe ọ̀pọ̀ ìgbésẹ̀ láti fi mú ayé dẹrùn fún gbogbo èèyàn.

Ó ní ọ̀pọ̀ nǹkan ìwúrí ni Tinubu ń ṣe bíi fífún àwọn ìjọba ìbílẹ̀ láṣẹ láti máa ná owó wọn fúnra wọn àti sísọ owó oṣù tó kéré jùlọ di 70,000 lẹ́nu ìgbà tó di ààrẹ àti pé kò yẹ kó jẹ́ pé wọ́n máa ṣe ìfẹ̀hónúhàn ni.

Hassan ní ó fojú hàn pé ìwọ́de tí wan fẹ́ ṣe náà ní ọ̀rọ̀ òṣèlú nínú àti pé irúfẹ́ ìwọ́de tó wáyé lọ́dún 2020 ìyẹn Endsars kò bí èso rere.

Ó ní ìdí táwọn àgbà Yorùbá ṣe ń tako ìwọ́de ní ìpínlẹ̀ Eko kò ṣẹ̀yìn àwọn nǹkan tó tẹ̀yìn ìwọ́de Endsars jáde àti pé ìwọ́de tí àwọn kan ń pè fún lásìkò yìí dàbí wí pé wọ́n ń pè fún ogun ni.

Ó sọ pé Tinubu nìkan kọ́ ló yẹ káwọn ọ̀dọ́ máa wọ́ ìdí rẹ̀, ó ní àwọn gómìnà àti ọ̀pọ̀ mínísítà ló yẹ káwọn ọ̀dọ́ bá sọ̀rọ̀.

Ó fi kun pé nǹkan tó ń ṣẹlẹ̀ ní Kenya náà yẹ kó jẹ́ ẹ̀kọ́ fún àwọn ọ̀dọ́ Nàìjíríà nítorí ìwọ́de náà padà di nǹkan tí ẹ̀mí àwọn èèyàn ń lọ sí.

Ó pàrọwà sáwọn ọ̀dọ́ láti pè fún ìjíròrò pẹ̀lú ààrẹ dípò láti máa gbèrò ìwọ́de.

Bákan náà ló rọ ààrẹ láti pèsè ààyè tí àwọn ọ̀dọ́ fi lè máa rí ààrẹ tàbí aṣojú ààrẹ bá sọ̀rọ̀ ní ìjọba ìbílẹ̀ kóówá wọn.

Ó ní kò yẹ kí àwọn ọ̀dọ́ fàyè sílẹ̀ fún àwọn olóṣèlú láti máa lò wọ́n tako ara wọn.

Peter Obi sọ pé kí Ọnanuga tọrọ àforíjì kó sì sanwó ìtanràn, bí bẹ́ẹ̀ kọ́…..

Gbọ́láhàn Quseem

Gómìnà ìpínlẹ̀ Anambra nígbà kan rí, tó tún jẹ́ olùdíje dupò Ààrẹ lábẹ́ ẹgbẹ́ òṣèlú Labour Party nínú ètò ìdìbò gbogbo-gbòò tó kọjá, Peter Obi, ti kọ̀wé sí Olùdámọ̀ràn pàtàkì sí Ààrẹ Bọ́lá Ahmed Tinubu lórí ẹ̀sùn kan tí Ọ̀gbẹ́ni Bayọ Ọnanuga, fi kàn òun tí kìí ṣòótọ́.

Obi ni ki Ọnanuga tọrọ aforiji lọwọ oun laarin ọjọ mẹta, ko si tun san biliọnu marun-un Naira gẹgẹ bi owo ‘gba, ma binu’ fun ẹsun eke to fi kan oun, aijẹ bẹẹ, oun ati ẹ yo jọ gbe mu nkan ‘lẹ niwaju ni ‘le-ẹjọ

Ẹ o ranti pe lẹnuni lọọlọọ yi ni Ọnanuga fẹsun kan Obi lori ẹrọ ayelujara rẹ pe oun lo wa lẹyin gbogbo wahala tawọn ọmọlẹyin rẹ n dasilẹ, paapaa latari bawọn kan ṣe n leri leka pe awọn yo ṣe iwọde ati ifẹhonu han ta ko ijọba Aarẹ Tinubu.

O ni Peter Obi lo n dana ija naa labẹnu, ohun to si n fọn si fere awọn alatilẹyin rẹ n gbe sita.

Ọnanuga ke sawọn agbofinro gbogbo ninu ọrọ rẹ ọhun pe ki wọn tara ṣaṣa lọọ mu Peter Obi nibikibi to ba wa, o ni ki wọn tete bẹrẹ si fibeere po o nifun pọ, ati pe ti aburu kan ba fi le tidi ifẹhonuhan ọhun jade, Obi lo maa dahun fun-un.

Amọ loju-ẹsẹ ni ẹgbẹ oṣelu Labour Party ti fesi si ọrọ yi nipasẹ Alukoro wọn, Obiorah Ifoh, pe irọ gbuu ni awọn ẹsun naa, o ni Ọnanuga n sọ ohun t’oju rẹ ko to

Amọ ninu lẹta kan ti Peter Obi kọ si Ọnanuga, nipasẹ agbẹjọro rẹ, Amofin agba Oloye Alex Ejesieme, o ni ọrọ ibanilorukọjẹ ati ifẹsun eke kan ni gbaa ni ọrọ ọhun ti Ọnanuga sọ nipa onibaara oun jẹ.

Latari eyi, o ni Ọnanuga ni lati san biliọnu marun-un owo itanran fun bo ṣe ta ẹrẹ si aṣọ aala Peter Obi, o si gbọdọ tọrọ aforiji lọwọ rẹ, o tun ni lati ko ọrọ rẹ jẹ ninu awọn oju-iwe awọn iwe iroyin ilẹ wa meloo kan.

Lẹta naa sọ pe laarin wakati mejilelaadọrin ni ki Ọnanuga ti gbe igbesẹ titọrọ aforiji naa, aijẹ bẹẹ, o ni lati san ṣokoto rẹ kia, ko si mura lati pade awọn nile-ẹjọ, tori awọn ti ṣetan lati wọ tuuru de kootu lori ẹsun ibanilorukọjẹ, ifẹsun eke kan ni ati mimọ-ọn-mọ kan ni labuku to ṣe si Peter Obi.

Ọpọ awọn to sọrọ lori iṣẹlẹ yi ni wọn kan saara si Peter Obi lori igbesẹ to gbe yi. Lori ẹrọ ayelujara, Micheal Nwaechiodo sọ pe, “Inu mi dun pe Peter Obi ṣe ohun to ṣe yii. Ọkunrin ti wọn n pe ni Ọnanuga yi ti fẹ maa koyan ni rira pẹlu awọn ọrọ kọrọ to n jade lẹnu ẹ sigboro aye’’.

Bakan naa ni Aniekan Nelson sọ pe, “Peter Obi fẹ ki Bayọ Ọnanuga mọ pe bo ba debi olufimọ, aa fọrọ mọ ni. Opin gbọdọ de ba iroyin eke nitori oṣelu.”
Bẹẹ lawọn min-in naa sọ.a ipinlẹ Anambra nigba kan rí, tó tún jẹ́ olùdíje dupò ààrrẹ lábẹ́ ẹgbẹ́ òṣèlú Labour Party nínú ètò ìdìbò gbogbogbò tó kọjá, Peter Obi, ti kọ̀wé sí Olùdámọ̀ràn pàtàkì sí Ààrẹ Bọ́lá Ahmed Tinubu lórí ẹ̀sùn kan tí Ọ̀gbẹ́ni Bayọ Ọnanuga, fi kan-an òun tí ki i ṣòoótọ́.

Obi ni ki Ọnanuga tọrọ aforiji lọwọ oun laarin ọjọ mẹta, ko si tun san biliọnu marun-un Naira gẹgẹ bi owo ‘gba, ma binu’ fun ẹsun eke to fi kan oun, aijẹ bẹẹ, oun ati ẹ yo jọ gbe mu nkan ‘lẹ niwaju ni ‘le-ẹjọ

Ẹ o ranti pe lẹnuni lọọlọọ yi ni Ọnanuga fẹsun kan Obi lori ẹrọ ayelujara rẹ pe oun lo wa lẹyin gbogbo wahala tawọn ọmọlẹyin rẹ n dasilẹ, paapaa latari bawọn kan ṣe n leri leka pe awọn yo ṣe iwọde ati ifẹhonu han ta ko ijọba Aarẹ Tinubu.

O ni Peter Obi lo n dana ija naa labẹnu, ohun to si n fọn si fere awọn alatilẹyin rẹ n gbe sita.

Ọnanuga ke sawọn agbofinro gbogbo ninu ọrọ rẹ ọhun pe ki wọn tara ṣaṣa lọọ mu Peter Obi nibikibi to ba wa, o ni ki wọn tete bẹrẹ si fibeere po o nifun pọ, ati pe ti aburu kan ba fi le tidi ifẹhonuhan ọhun jade, Obi lo maa dahun fun-un.

Amọ loju-ẹsẹ ni ẹgbẹ oṣelu Labour Party ti fesi si ọrọ yi nipasẹ Alukoro wọn, Obiorah Ifoh, pe irọ gbuu ni awọn ẹsun naa, o ni Ọnanuga n sọ ohun t’oju rẹ ko to

Amọ ninu lẹta kan ti Peter Obi kọ si Ọnanuga, nipasẹ agbẹjọro rẹ, Amofin agba Oloye Alex Ejesieme, o ni ọrọ ibanilorukọjẹ ati ifẹsun eke kan ni gbaa ni ọrọ ọhun ti Ọnanuga sọ nipa onibaara oun jẹ.

Latari eyi, o ni Ọnanuga ni lati san biliọnu marun-un owo itanran fun bo ṣe ta ẹrẹ si aṣọ aala Peter Obi, o si gbọdọ tọrọ aforiji lọwọ rẹ, o tun ni lati ko ọrọ rẹ jẹ ninu awọn oju-iwe awọn iwe iroyin ilẹ wa meloo kan.

Lẹta naa sọ pe laarin wakati mejilelaadọrin ni ki Ọnanuga ti gbe igbesẹ titọrọ aforiji naa, aijẹ bẹẹ, o ni lati san ṣokoto rẹ kia, ko si mura lati pade awọn nile-ẹjọ, tori awọn ti ṣetan lati wọ tuuru de kootu lori ẹsun ibanilorukọjẹ, ifẹsun eke kan ni ati mimọ-ọn-mọ kan ni labuku to ṣe si Peter Obi.

Ọpọ awọn to sọrọ lori iṣẹlẹ yi ni wọn kan saara si Peter Obi lori igbesẹ to gbe yi. Lori ẹrọ ayelujara, Micheal Nwaechiodo sọ pe, “Inu mi dun pe Peter Obi ṣe ohun to ṣe yii. Ọkunrin ti wọn n pe ni Ọnanuga yi ti fẹ maa koyan ni rira pẹlu awọn ọrọ kọrọ to n jade lẹnu ẹ sigboro aye’’.

Bakan naa ni Aniekan Nelson sọ pe, “Peter Obi fẹ ki Bayọ Ọnanuga mọ pe bo ba debi olufimọ, aa fọrọ mọ ni. Opin gbọdọ de ba iroyin eke nitori oṣelu.”
Bẹẹ lawọn min-in naa sọ.

Obìnrin kan lóbí ọmọ fún mi àwọn tí wọ́n ń f’àwòrán wọn hàn, kìí ṣe ìyàwó mi -Akpabio

Gbọ́láhàn Quseem

Ààrẹ ilé ìgbìmọ̀ aṣòfin, Sẹ́nẹ́tọ̀ Godswill Akpabio ló ti tọrọ àforíjìn lọ́wọ́ akẹgbẹ́ rẹ̀ obìnrin Sẹ́nẹ́tọ̀ Natasha Akpoti Uduaghan.

Akpabio gbe igbeṣẹ naa lasiko ti apero ile igbimọ aṣofin n lọ lọwọ, lẹyin ọsẹ kan to ti sọrọ ti ọpọ eeyan ni o fi tabuku akẹgbẹ rẹ ọhun

Ninu fọnran kan lori ayelujara lo ti foju han pe aarẹ ile-asofin agba naa ti tọrọ aforijin.

Ohun ti Aarẹ ile igbimọ aṣofin n tọrọ aforijin le lori ni ọrọ kan to sọ fun Sẹnetọ Natasha Akpoti Uduaghan, ẹni to n soju ẹkun idibo aarin gbungbun ipinlẹ Kogi pe, ko ma sọrọ ti ile o ba ti ni ko sọrọ nitori ile igbimọ aṣofin ki ṣe ile igbafẹ alẹ.

Ohun ti Natasha sọ ni “Aarẹ ile, a ko fẹ ki ofin yi ku, a fẹ se atunṣe diẹ si sir.”

Akpabio fesi pada pe,”Sẹnetọ Natasha, ni ile igbimọ aṣofin yii, ile ni lati fun ẹ ni ore ọfẹ ko sọrọ, ki o to le sọrọ sita.”

“Ha, ẹ ma binu, ẹ forijin mi” Akpoti Natasha fesi pa

Ohun ti Natasha sọ ni “Aarẹ ile, a ko fẹ ki ofin yii ku, a fẹ se atunṣe diẹ si sir.”

“Mo mú ilé ìgbafẹ́ alẹ́ wá gẹ́gẹ́ bí àpẹẹrẹ, nitori awọn èèyàn ibẹ̀ ma n pariwo ju orin tí wọ́n n gbọ́ lọ, awọn èèyàn sì mí gbọ́ lórí ayélujára ni.”

ÀIàyé lórí ohun tó fàá tí Dangote kò fi ní ‘lé l’ókè-òkun.

Gbọ́láhàn Quseem

Oríṣiriṣi ifànfà ló ti wáyé láàrin àwọn ará ‘lú ‘lórí ọrọ ti Dangote sọ, níbi ti àwọn kan ti n fara mọ́ pe ohun tó ṣe dára fun ìdókòòwò, nítorí pé sísan owó ‘légbé rọrùn ju kíkọ́ ‘lé lọ.

Síbẹ̀ awọn kan wa to tako erongba rẹ pe pẹlu gbogbo owo to ni, ṣe o yẹ k’iru olowo bi tiẹ ma ni ‘le l’oke-okun tabi yalegbe

Dangote ṣalaye pe ohun to fa t’oun fi gbe awọn igbesẹ ti oun gbe ni lati ri pe orilẹ-ede Naijiria goke agba.

“Idi ti mi o fi ni ile ni ‘lu London tabi Amẹrika ni pe, mo fẹ mojuto idagbasoke didaleeṣẹ silẹ lorilẹ-ede Naijiria.

Mo fẹ ki orilẹ-ede Naijiria mu awọn ala rere rẹ ṣẹ. Koda, Yatọ si ile ti mo ni ni ‘lu Eko, mo ni ile miran ni Kano to jẹ ilu mi. Igbakugba ti mo ba lọ si ‘lu Abuja, mo maa n san owo ‘le nibẹ ni.”

Ìjọba orílẹ́-èdè UAE ti gbẹ́sẹ̀ kúrò lórí òfin tó fi de físà ọmọ Nàìjíría.

Gbọ́láhàn Quseem

Mínísítà ètò ìròyìn àti ìlanilọ́yẹ̀ ní orilẹ̀-èdè Nàìjíríà, Ọ̀gbẹ́ni Mohammed Idris ti sọ́ di mímọ̀ pé àwọn ọmọ Nàìjíríà ti l’ànfààní láti gba físà lati rìnrìn-àjò lọ sí orílẹ̀-èdè United Arab Emirates(UAE) báyìí lẹ́yìn tí ìjọba orílẹ́-èdè naa ti gbẹ́ṣẹ̀ kúrò lórí òfin tó fi de físà ọmọ Nàìjíríà.

Minisita ṣalaye ọrọ naa fawọn akọroyin n’ile-iṣẹ ijọba niluu Abuja, o ni igbesẹ naa waye lẹyin ti ijọba apapọ orilẹ-ede Naijiria s’asọye pọ pẹlu orilẹ-ede UAE lori ọrọ fisa ọhun.

Minisita ni, ijọba Naijiria ti n ba ijọba orilẹ-ede UAE sọrọ naa tipẹ, lori bawọn ọmọ Naijiria yo ṣe l’anfaani pada lati maa gba fisa lati rinrin-ajo lọ si orilẹ-ede UAE ọhun.

‘’ Ọjọ-Aje, ọjọ kẹẹdogun osu yi ni ibuwọlu adehun lori ọrọ naa waye.

Lati oni lọ, awọn ọmọ Naijiria to ba fẹ rinrin-ajo lọ si orilẹ-ede UAE ti lanfaani lati ṣe bẹẹ bayi i,” minisita eto iroyin lo fi kun ọrọ rẹ bẹẹ.

Ti ẹ o ba gbagbe, ọdun 2022 ni ijọba orilẹ-ede UAE fofin de fisa awọn ọmọ Naijiria lọ si orilẹ-ede naa.

Sé Ládojà náà ṣetán láti jẹ ọba kó tó j’ọba?

Gbọ́láhàn Quseem

Ọ̀rọ̀ ifànfà tó wáyé lẹ́yìn ìgbà tí Ọba Adétúnjí gbéṣẹ̀ kí ó tó dipé Ọba Mahood Olalekan Balogun di Olúbàdàn tuntun, ló tún fẹ́ dá wàhálà míràn sílẹ̀ báyìí, ní bí í ìjọba ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́ ṣe gbé ìlànà tuntun kalẹ̀ lórí bí wọn yó ṣe máa j’oyè ọ̀hun.

Gbogbo eeyan lo ti mọ pe gomina tẹlẹri nipinlẹ Ọyọ, Oloye Rasidi Adewolu Ladoja ni yo bọ s’ori apere lẹyin Ọba to ṣẹṣẹ jẹ yi.

Bo tilẹ jẹ pe ṣaaju asiko yi ni wahala ẹni ti ipo Olubadan kan ti kọkọ suyọ ni kete ti ọba ana, Oba Mahood Olalekan Balogun waja.

Ọrọ ọhun lo ti n ja raninraninn fun bi oṣu mẹrin, ki gbogbo rẹ to dopin lọjọ Ẹti, ọjọ Kejila, oṣu Keje, ọdun 2024 nigba ti ‘jọba ipinlẹ Ọyọ gbe ọpa-aṣẹ fun Ọba Akinloye Owolabi Olakulehin, gẹgẹ bi Olubadan kẹtalelogoji.

Ninu iwe ilana eto ti wọn ṣe lọjọ naa, ijọba Ọyọ kọọ sibẹ pe, Oloye to ba ni ade to ga julọ ninu awọn ti ipo ọhun tọ si ni yo j’oye Olubadan.

Bi ẹ ko ba gbagbe, Gomina ana ni, ‘pinlẹ Ọyọ, Oloye Ladoja ti sọ nigba diẹ sẹyin pe oun ko le de ade kankan, gẹgẹ bi ilana ti ijọba gbe kalẹ.

Ọna lati dena Ladoja, lati ma ṣe di Olubadan ni ijọba gbe kalẹ, ninu agbeyẹwo ilana ti wọn yoo fi maa jẹ oye ọhun ni lọdun 2023.

Abala kẹrin ninu akọsilẹ ilana jijẹ oye Olubadan ti ọdun 1957 sọ pe “ẹni ti wọn yo mu gẹgẹ bi ọmọ oye ti Olubadan tọsi ni oloye ti ipo rẹ ba ga ju .”

Ṣugbọn ninu abala kẹrin agbeyẹwo ilana ti ijọba Seyi Makinde ṣe lọjọ Kẹrinla, oṣu Keje, ọdun 2023, o sọpe: “ẹni ti wọn yo mu gẹgẹ bi ọmọ oye ti Olubadan kan ni ọba ti ade rẹ ga julọ.”

Ko sẹni meji ti ipo rẹ tun ga ju ti Ladoja lọ ninu awọn to n jẹ oye Olubadan bayi, ṣugbọn ti baba naa ti kọ jalẹ wi pe oun ko le ba wọn de ade paali.

Ohun to sunmọ ni pe, Oloye Ladoja le ma ni anfaani lati de ipo Olubadan ti
ilana yi ba di mumu sẹ.

NAFDAC gbẹsẹ lé ayédèrú oògùn amárale táwọn ọkùnrin fi ń ṣe ‘kerewà’ ní Sókótó

Fẹ́mi Akínṣọlá

Àjọ tó rí sí oúnjẹ jíjẹ àti òògùn lílò lórílẹ̀-èdè Nàìjíríà ‘National Agency For Food And Drug Administration And Control’ (NAFDAC), ẹ̀ka ti ìpínlẹ̀ Sókótó, ti kéde pé àwọn ti gbẹ́sẹ̀ lé òbítíbitì ayédèrú òògùn òyìnbó kan táwọn ọkùnrin máa ń lò tó máa ń fún wọn lágbára láti bá obìnrin sùn dáadáa tí wọ́n kó wọ̀lú náà lọ́nà àìtọ́

Ọjọ Aje, ọjọ kẹjọ, oṣu Keje, ọdun yii, ni Ọga agba patapata fun ajọ naa nipinlẹ Sokoto, Ọgbẹni Garba Adamu, sọrọ ọhun di mimọ lasiko to n ba awọn oniroyin sọrọ nipa aṣeyọri wọn nipinlẹ Ṣokoto ati agbegbe rẹ lọdun yii.

O ni, ‘A ti gba obitibiti ayederu oogun oyinbo kan tawọn ọkunrin maa n lo lati fi ba awọn obinrin sun, a ṣewadii daadaa nipa oogun ọhun, a si ni ẹri to daju ṣaka pe awọn eroja kan ti wọn fi ṣoogun ọhun ko daa fun lilo awọn araalu, akoba nla gbaa ni oogun naa maa fa fun awọn ti wọn ba lo o lọjọ iwaju.

O waa rọ awọn araalu ọhun, paapaa ju lọ awọn ọkunrin ti wọn maa n lo awọn oogun to le jẹ ki wọn ba obinrin sun daadaa lasiko ibalopọ pe ki wọn jawọ ninu iwa palapala naa, nitori pe ki i ṣe ohun to daa fara rara, to si ni ipalara fun wọn lọjọ iwaju.

O ni bi wọn ba maa ra oogun yoowu, ki wọn ri i daju pe eyi to jẹ ojulowo, to si ni ontẹ NAFDAC lara ni wọn ra lọja.

llé tí àwọn àgùnbánirọ̀ ń gbé wó l’Ékìtì ,àwọn èèyàn farapa yánnayànna

Ibrahim Adédèjì.

Ọ̀pọlọpọ àwọn àgùnbánirọ̀ ni wọ́n farapa yannayanna lásìkò tí ilé tí wọ́n ń gbé tó wà ní Ìsẹ̀/Ọ̀rún-Ekiti, níjọba ìbílẹ̀ Emure, ní ìpínlẹ̀ Èkìtì wó lulẹ̀.

Awọn agunbanirọ naa ti ọpọlọpọ wọn jẹ obinrin ni wọn fara pa, ti wọn si ti ko wọn lọ si ileewosan to wa ni ibudo wọn fun itọju.

Gẹgẹ bi awọn t’ọrọ naa ṣoju wọn ṣe ṣalaye fun akọroyin, ni pe ile ọhun ti wọn lo ti pẹ, nitori latigba ti wọn ti da ipinlẹ Ekiti silẹ lo ti wa nibẹ lo sadeede wo ni nnkan bii aago mẹrin idaji ọjọ naa, lakooko ti awọn to n sin ijọba naa n sun lọwọ.

Oṣiṣẹ ajọ naa kan to b sọrọ sọ pe loootọ ni ile awọn obinrin to wa ninu Ibudo awọn agunbanirọ sadeede da wo ni kutukutu owurọ ọjọ Abamẹta, Satide, ọjọ kẹtala, oṣu yii.

‘’A dupẹ lọwọ Ọlọrun pe ko si ẹni to ku sinu iṣẹlẹ naa, awa oṣiṣẹ ti a wa ninu ibudo naa la sare waa yọ awọn diẹ ti ile naa wo lu, ti a si ko wọn lọ si ileewosan fun itọju to peye’.

Awọn agunbanirọ naa ti wọn to bii ẹgbẹrun kan ati aabọ (1,500) ni wọn wa ni ipagọ naa fun idanilẹkọ ọlọsẹ mẹta ki iṣẹlẹ ile wiwo naa too sẹlẹ.
ohun ti gbọ ni pe awọn meji pere ni wọn fara pa

Ìbọn tó ba Ààrẹ tẹ́lẹ̀ri Trump, N tí àwọn èèyàn kan sọ níbẹ̀

Fẹ́mi Akínṣọlá

À fi kí orí máa kóni yọ nínú ewu gbogbo.
Àwọn oṣojúmikòró tó bá akọ̀ròyìn sọ̀rọ̀ níbi ìṣẹ̀lẹ̀ náà daba wípé ìró ìbọn yẹn wá láti ilé alájà kan tó wà ní ọwọ́ ọ̀tún sì ibi pátákó tí Trump tí ń sọ̀rọ̀ kí ìṣẹ̀lẹ̀ náà to ṣẹ̀.

Ọ̀kan nínú wọn, Greg, so fún akọ̀ròyì pé óun rí arákùnrin tí ó ń fàyà á wọlẹ lórí òrùlé ilé alájà kan náà ni bí ìṣẹ́jú marun sì àsìkò tí Trump bọ́ sí orí pátákò láti sọ̀rọ̀. Ó ní pé òun tọ́ka ẹni tí òun fura sí yìí fún àwọn ọlọ́pàá.

“ìbọn wá ní ọwọ́ rẹ̀. Ó hàn dájúdájú wí pé arákùnrin náà mú ìbọn lọ́wọ́. Àá ń tọ́ka ẹ̀ fún àwọn ọlọ́pàá àmọ́ ṣe ni wọn ń sáré kiri lórí ilẹ̀. A sì ń sọ fún wọn wí pé arákùnrin náà wà lórí òrùlé pẹ̀lú ìbọn àmọ́ nkan tó ń ṣẹlẹ̀ kò yé àwọn ọlọ́pàá,” Greg ṣàlàyé.

Óṣojúmìkòró miran, Jason sọ fún oníròyìn wípé óun gbọ́ ìró ìbọn ni ìgbà márùn ún.

“A rí àwọn ẹ̀ṣọ́ ààbò tí wọ́n bẹ́ mọ́ Trump láti dáàbò bò ó. Gbogbo èèyàn tó wà lójú agbo náà bẹ̀rẹ̀ ni kíákíá.

Lẹ́yìn náà ni Ààrẹ tẹ́lẹ̀ri Trump dìde dúró òsì náà ọwọ́ rẹ̀ sókè, ó sì sọ àwọn ọ̀rọ̀ kan.

Tim to wá ní àpéjọpọ náà pelu sọ pé òun gbọ́ ìró ìbọn lọ́pọ̀lọpọ̀

Ọba Ọlákùlẹ́yìn gbọ̀pá àṣẹ gẹ́gẹ́ bí Olúbàdàn Kẹtàlélógójì

Fẹ́mi Akínṣọlá

Wọ́n ní orì tí yóó dádé, inú agogo idẹ ní tií wá,ọrùn tí yóó lèjìgbà ìlẹ̀kẹ̀,inú agogo idẹ ní tií wá, ìbàdí tí yóó lo mọ́sàajì, aṣọ Ọba tí í taná yanranyanran,,inú agogo idẹ ní tií wá, èyí ló bí bí Gómìnà ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́, Onímọ̀ Ẹ̀rọ Ṣèyí Mákindé ti gbé ọ̀pá àṣẹ fún Olúbàdàn tuntun,níbi àkànṣe ètò ìfinijoyè tó wáyé ní gbàgede Mapo nílùú Ìbàdàn l’ọ́jọ́ Ẹtì .

Nínú ọ̀rọ̀ tí Mákindé sọ níbi ìpéjọpọ̀ náà, ó ṣe àlàyé wí pé ìgbésẹ̀ tí òun gbé láti fún Olúbàdàn tuntun ní ọ̀pá àṣẹ àti ìwé ẹ̀rí ìyanisípò wà ní ìbámu pẹ̀lú agbára tí a fún un gẹ́gẹ́ bíi Gómìnà ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́.

Lẹ́yìn tí Olúbàdàn tuntun Ọba Owólabí Ọlakulẹhin, Ige Ọlakulẹhin 1 gba ọ̀pá àṣẹ ni Kábíyèsí náà dúpẹ́ lọ́wọ́ gbogbo àwọn tó wá sí ibi àjọyọ̀ náà, gẹ́gẹ́ bí ó ṣe ń gbàdúrà pé ìlú Ìbàdàn yóó máa gòkè àgbà síi.

Àwọn ládéládé-lóyèlóyè, aṣojú ìjọba, àwọn alákòóso ẹgbẹ́ òṣèlú, àwọn asíwájú ẹ̀ṣin àti ọ̀kanòjọ̀kan ẹgbẹ́ àwùjọ kò gbẹ́yìn níbi àkànṣe ètò náà.

Lára wọn ni Mínísítà fún àkóso iná ọba, Adebayo Adelabu tí ó ṣojú Ààrẹ orílẹ̀-èdè yìí, Bọla Ahmed Tinubu, Gómìnà ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́, Onímọ̀ Ẹ̀rọ Ṣèyí Mákindé, Igbákejì rẹ̀, Adebayo Lawal, Gómìnà ìpínlẹ̀ Ògùn, Dapọ Abiọdun, igbákejì Gómìnà ìpínlẹ̀ Òǹdó, Olaide Adelami, igbákejì Gómìnà Ọ̀ṣun, Kola Adewusi, Ọọ̀ni Ilé Ifẹ̀, Ọba Adewusi Enitan Ogunwusi, Sultan Sokoto, Sa’ad Abubakar, Ewi Ado, Oba Rufus Adeyemo Adejugbe, Olugbon Orílé Ìgbọ́n, Ọba Francis Olusola Alao Asẹ́yìn ìlú Ìṣẹ́yìn, Sefiu Oyebola Adeyeri III, Ajirotutu I, Olú Igboọra, Ọba Jimoh Olajide Titiloye, Olóyè Rashidi Ladọja àti àwọn Gómìnà tẹ́lẹ̀rí n’ípìínlẹ̀ Ọyọ, Ààrẹ Mùsùlùmí ilẹ̀ Yorùbá, Edo àti Delta, Alhaji Dauda Akinola, Kọmisana Ọlọ́pàá ìpínlẹ̀ Ọyọ, Ayọdele Ṣonubi, àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.

Gbajúgbajà olórin, Taye Currency ló kan ìlù sí àwọn èèyàn n’íbàdí níbi ìpéjọpọ̀ náà.