Home Blog Page 79

Ikú dóró! ìgbákejì Gómìnà tó ṣẹṣẹ fipò sílẹ̀ jáde láyé

Ikú dóró! ìgbákejì Gómìnà tó ṣẹṣẹ fipò sílẹ̀ jáde láyé

Fẹ́mi Akínṣọlá

Àìsàn la rí wò, àwọn àgbà sọ pé kò séèyàn tó rí ti ọlọ́jọ́ ṣe.
Lẹ́yìn àìsàn ránpẹ́ tí wọ́n ló ṣe é, Ìgbákejì Gómìnà ìpínlẹ̀ Èkìtì, lábẹ́ ìṣèjọba Káyọ̀dé Fáyẹmí tó ṣẹṣẹ kógba wọlé, Ọ̀túnba Bisi Ẹgbẹyẹmi, ti kú lẹ́ni ọdún mọ́kàndínlọ́gọ́rin.

Oun tí a gbọ́ ni pé ó ti tó ọjọ́ mẹ́ta tó ti tẹ bàbá tó ti fìgbà kan jẹ alága ìjọba ìbílẹ̀ Ado-Ekiti náà díẹ̀, tí wọ́n sì gbé e lọ sí ọsibítù aládàáni kan tí wọ́n ń pè ní Multisystem Hospital, nílùú Ado-Ekiti, tí í ṣe olú ìlú ìpínlẹ̀ ọhún fún ìtọ́jú. Bó tilẹ̀ jẹ́ pé kò sẹ́ni tó mọ irú àìsàn tó ń ṣe bàbá náà, ó padà kú sí ọsibítù ọ̀hún ní òru ọjọ́ Ẹtì mọ́jú àárọ̀ ọjọ́ Àbámẹ́ta, ọjọ́ kejìdínlógún, oṣù Kẹta yìí.

Láàrin ọdún 2018 sí 2022 ni ọkùnrin tó jẹ́ agbẹjọ́rò, tó sì tún jẹẹ́ olóṣèlú náà fi ṣe igbákejì gómínà lábẹ́ ọ̀gá rẹ̀, Ọ̀mọ̀wé Káyọ̀dé Fáyẹmí.

Ọjọ́ kẹjọ, oṣù Karùn-ún, ọdún 1944 ni wọ́n bí ọkùnrin ọmọ bíbí ìlú Ado Èkìtì ọ̀hún.

Wọn kò tí ì kéde ikú ọkùnrin náà, ṣùgbọ́n àwọn tó sún mọ bàbá náà fìdí rẹ̀ múlẹ̀ pé ọkùnrin náà ti rewalẹ àṣà.

Wọ́ọ̀dùWọ́ọ̀dù ! Ìdìbò sípò Gómìnà àti ìlé ìgbìmọ̀ aṣòfin ìpínlẹ̀ bẹ̀rẹ̀ ní rẹbutu káàkiri ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́

Wọ́ọ̀dùWọ́ọ̀dù ! Ìdìbò sípò Gómìnà àti ìlé ìgbìmọ̀ aṣòfin ìbílẹ̀ bẹ̀rẹ̀ ní rẹbutu káàkiri ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́

Fẹ́mi Akínṣọlá

Ó fojúhàn pé nǹkan yàtọ̀ díẹ̀ lásìkò yìí níbi Ìdìbò sípò Gómìnà àti ìlé ìgbìmọ̀ aṣòfin ìpínlẹ̀ tó ń lọ lọ́wọ́ báyìí, yàtọ̀ sí bí àwọn èèyàn ṣe ń fi apa jánú lásìkò ìbò ÀàrẹOrílẹ̀ yìí tí a dì kọjá.
Àkọ́kọ́,àwọn òṣìṣẹ́ INEC tètè dé ibùdó ìdìbò.
Ẹ̀ẹ̀kejì, àwọn olùdìbò jádé láwọn Wọ́ọ̀dù káàkiri tí aṣojú kọ̀ròyìn Òwúrọ̀ dé.
Ẹ̀kẹta, àgbáríjọpọ̀ àwọn ẹ̀ṣọ́ aláàbò dúró gírí láwọn ibùdó ìdìbò gbogbo.
Ẹ̀kẹrin, àwọn olùdìbò kò sọ pé ẹ̀rọ tó yàwòrán àti dátà kò ṣiṣẹ́ .
Ọ̀kan tí a ò tíì lè fi ìdí i rẹ̀ múlẹ̀ ni pé , ṣé àwọn òṣìṣẹ́ tí àjọ náà lò rí ẹ̀tọ́ ọ wọn gbà. Ṣùgbọ́n ìròyìn Òwúrọ̀ yóó tọpinpin èyí náà , ní kété tí ètò ìdìbò bá ti kásẹ̀ ńlẹ̀.
Ẹ máa tẹ̀lé wa, pẹ̀lú ojúlówó ìròyìn, a ò ní-ín jáayín kulẹ̀.

PDP àti APC fìjà pẹẹ́ta n‘Íbàdàn, ẹ̀mí èèyàn mẹ́ta bọ́

PDP àti APC fìjà pẹẹ́ta n‘Íbàdàn, ẹ̀mí èèyàn mẹ́ta bọ́

Fẹ́mi Akínṣọlá

Ọ̀rọ̀ àwọn àgbà ni pé, ọmọ tí yóó bá dúró sin ìyà àti bàbá rẹ̀, kìí dúró níbi ọ̀kẹ́rẹ́ bá gbé n sẹ̀.

Ènìyàn mẹ́ta ti pàdánú ẹ̀mí wọn lásìkò tí ẹgbẹ́ òṣèlú APC àti PDP kojú ìjà sí ara wọn níìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́.

Agbègbè Ilé-tuntun nílùú Ìbàdàn ni ìjọba ìbílẹ̀ Gúúsù Ìbàdàn, ní ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́, ni ìṣẹ̀lẹ̀ náà ti wáyé .

Gbogbo agbègbè náà ló dákẹ́ rọ́rọ́ lẹ́yìn tí wọ́n bẹ̀rẹ̀ sí ní gbúùró ìbọn kíkankíkan, tí ọ̀rọ̀ sì di ẹni orí yọ, ó dilé.

Ó ṣojúùmikòró kan sọ fún àwọn oníròyìn pé àwọn mẹ́ta tó kú lásìkò ìṣẹ̀lẹ̀ náà ti wà ní ilé ìgbóòkúsí.
Bákan náà ni wọ́n ní àsìkò tí ẹgbẹ́ òṣèlú APC n ṣe ìpàdé lọ́wọ́ ní ọọ́fíìsì wọn tó wà ní Ìyànà Court, Ilé-tuntun, ní Ìbàdàn, ni àwọn alatilẹyin ẹgbẹ́ òṣèlú PDP ń kọjá ní agbègbè náà.

Lẹ́yìn náà ni ìjà bẹ́ sílẹ̀, tí wọ́n sì fi ẹsùn kan ẹgbẹ òṣèlú PDP pé àwọn ni wọ́n kọ́kọ́ bẹrẹ sí ní yìnbọn fún àwọn ènìyàn àwọn.

Iléeṣẹ́ ọlọ́pàá ní ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́ ní ìwádìí ti bẹrẹ lórí iṣẹlẹ láti lè fi ìdí òtítọ múlẹ̀ lórí iṣẹlẹ náà, kí àlàáfíà sì jọba ní ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́.
Ẹgbẹ́ òṣèlú PDP ní òun pàdánù ènìyàn mẹta nínú ìjà tó bẹ sílẹ̀ láàrin ẹgbẹ́ òṣèlú APC àti PDP náà.

Wọ́n ní àwọn oní jàgídíjàgan náà ló lọ sí ilé Kánsílọ̀ kan, tí wọ́n sì yìnbọn pa á níwájú ìyàwó àti ọmọ rẹ̀.

Aṣojúṣòfin ní ilé ìgbìmọ̀ aṣòfin àgbà ní Nàìjíríà tó ń ṣojú ìhà Gúúsù Ìbàdàn, Họnọrébù Abass Adigun ló fi ìdí ìṣẹlẹ náà múlẹ̀, lásìkò tó ń bá àwọn akọ̀ròyìn sọ̀rọ̀.

‘’Èmi gangan ni wọ́n fẹ́ mú balẹ̀ lásìkò tí à ń ṣe ìpolongo ìdìbò ní agbègbè Oríta Aperin sí Adesola.

Nígbà tí a dé agbègbè Ilé-Tuntun, ni a rí àwọn alátìlẹyìn ẹgbẹ́ òṣèlú APC ti wọ́n bẹ̀rẹ̀ sí ní ju omi lù wá àti òkúta.

Mo sọ fún àwọn èèyàn mi pé kí wọ́n má dà á wọn lóhùn, tí mo sì pé ọlọ́pàá ní kíákíá.

Kò pẹ́ lẹ́yìn náà ni mo rí àwọn ọmọ ẹgbẹ́ wa lóríi kẹ̀ẹ̀kẹ́ pẹ̀lú ẹ̀jẹ̀.

Kò pẹ́ rẹ̀ ni mo gbọ́ pé wọ́n ti pa Káńsẹ́lọ̀ ní ẹkùn mi, ní ilé rẹ̀ ní Ilé-Tuntun tí wọ́n sì pa àwọn méjì mìíràn.’’

Ẹgbẹ́ òṣèlú APC, nígbà tóun náà ń ṣàlàyé bí ìṣẹ̀lẹ̀ náà se wáyé ní àwọn ń ṣe ìpàdé lọwọ́ ni, olùdíje lẹ́gbẹ́ òṣèlú PDP àti aṣójuṣòfin tó jẹ́ ọ̀kan lára àwọn adarí ẹgbẹ́ òṣèlú PDP ní ìpínlẹ̀ náà wà pẹlú àwọn alátìlẹ́yìn rẹ̀.

Wọ́n ní aṣojúṣòfin ọ̀hún ni wọ́n rí tó sàdédé mú ìbọn, tó sì bẹ̀rẹ̀ sí ní-ín yin ìbọn náà lu àwọn èèyàn, tí wàhálà sì bẹ́ sílẹ̀.

Àwọn ọmọ ẹgbẹ́ òṣèlú APC náà fi ara pa yánna-yànna, tí wọ́n sì ní orí ló kó olùdíje sípò aṣòfin ìpínlẹ̀ lẹ́gbẹ́ òṣèlú APC, Warris Aláwúje yọ nínú ìṣẹ̀lẹ̀ ọ̀hún.

Aláwújẹ sọ fún àwọn akọ̀ròyìn pé òun dúpẹ́ pé ẹ̀mí òun kò lọ sí iṣẹlẹ naa amọ ori lo ko oun yọ.

‘’A wà níbi ìpàdé lọ́wọ́ ni a gbọ́ pé àwọn ọmọ ẹgbẹ́ òṣèlú PDP n káàkiri agbègbè ọọ́fíìsì wa’’

‘’A rọ àwọn èèyàn wa pé kí wọ́n dúró, kí wọ́n lọ, àmọ́ láìpẹ́ ni ìlúmọ̀ọ́ká kan nínú ẹgbẹ́ òṣèlú PDP ọ̀hún sọ̀rọ̀ wúyẹ́ wúyé sí àwọn alátìlẹyìn rẹ̀.

Wọ́n bẹ̀rẹ̀ sí ní yìnbọn. Ọ̀pọ̀lọpọ̀ fi ara pa, tí wọ́n sì ba àwọn ọkọ̀ jẹ́ nínú ìṣẹ̀lẹ̀ náà.’’

CHRISTOPHER KOLADE: Onínú funfun bí ahá ẹmu

Alagba Christopher Kolade

Akeem Lasisi

Aja to ba lo si ile ekun to bo, o ye ki a ki aja ku ewu, ka si ki ekun naa ku ewu.

Ti a ba wo bi iwa ojelu ati ibaluje miiran se tan kale ni orile ede yii, ti a ba wa ri eni kan to si le we to yan kaninkanin, ti ko je ki awon jegudujera o ta epo si aso ala oun, o ye ki a kan saara si i gidi.

Eni ti a n soro nipa re naa ni Dokita Christopher Kolade, onimo, oloye to si ni mimo, oninu funfun gege bii aha emu.

Pelu ogo Olorun, Alagba Kolade lo ti di eni aadorun-un odun bayii.

Opolopo eniyan, to fi mo Aare Muhamadu Buhari, lo si n ki i ku oriire.

Won n so nipa iwa  rere re, ati idagbasoke to ti mu ba Naijiria.

Dokita Kolade je amuyangan omo Yoruba to je pe iwa omoluwabi je e logun.

Gbogbo ibi to ba wa, ko le daa lo maa n se.

Alagba Kolade

Apeere eyi ni ipo to di mu lasiko ijoba Goodluck JonathanWon fi Kolade se olori ajo ti o nawo ti won ri lori ayokuro owo iranwo lori epo (subsidy), ti a mo oruko re si SURE P.

Owo naa po tabua. To ba je pe awon eniyan miiran ni, won ko ba teba ti i ni, ti won ko ba gbogbo re da sinu apo tiwon.

Awon kan fe gbowo kowo, sugbon Kolade si ja fitafita. Nigba to ri i pe esuke fe wo rara, o ba kowe fi ipo sile.

Iru eyi kii saaba maa n waye ni orileede yii tori ohun ti awon eniyan yoo je ni won mo.

Odun 1932 ni a bi Dokita Christopher Kolade to je omo bibi ilu Erin Osun.

O lo si ile iwe Government College, Ibadan ati Foura Bay College, ni Freetown, ni Orile Ede Sierra Leone.

O ti figba kan je oga agba ni ile ise Broadcasting Corporation of Nigeria ati Cadbury Nigeria Plc.

Ni pataki, Dokita Kolade ti je ambasado fun Naijiria ni orile ede United Kingdom.

Ibi to si wa dagba de yii, Kolade si n fi ogbon ati imo boa won eniyan, nipa sise ise oluko ni Trans Atlantic Unuversity, ni Ipinle Eko.

Pelu iyi ati eye ni IROYIN OWURO se yan Dokita Kolade ni OPOMULERO YORUBA.

Ee rebi wa bi:  Davido lo si ibi ayeye ojo ibi ibatan re

Onirawo Davido lo si ibi ayeye ojo ibi re, Nike Adeleke, ni ale Ojobo.
Nike fi fonran ayeye ojo ibi re naa lede ni oju opo Instagram re ni ojo Eti.
Davido, eni to joko sunmo olojo ibi naa ninu fonran naa, ni a ri to n korin to si n jo si orin ti o n dun ni abele.
Eyi waye leyin ojo die ti olorin naa pa awon atejade to wa ni oju opo Instagram re re fi mo aworan re ti o wa nibe ni o yo kuro.

O ma se o, iya akorin Seyi Vibez dero orun alakeji 

Sheyi Vibez
Ilumooka olorin Naijiria, Balogun Afolabi, ti a mo si Seyi Vibez, ti kede iku iya re ni ale ojobo.
Olorin naa fi irohin iku iya re lede nigba to fi aworan to sofo ni oju opo Instagram re.
O ko o wi pe, “Eni je ojo to sokunkun ju ni aye mi 💔💔💔 ojo kerin-din-ni-ogun osu keta, mo padanu eni ti mo ti ara re jade! 🕊 N o nife yin titi ti maa fi wonu iwon ese mefa iya mi❗️SUN RE O 🕯”

Àdánù ńlá ni ọba tó wàjà yìí jẹ́ fún ilẹ̀ Ìjẹ̀bú lápapọ̀—Dapọ Abiọdun

 

Àdánù ńlá ni ọba tó wàjà yìí jẹ́ fún ilẹ̀ Ìjẹ̀bú lá pa pọ̀—Dapọ Abiọdun

Fẹ́mi Akínṣọlá

Gómìnà ìpínlẹ̀ Ogun, Ọmọọba Dapọ Abiọdun, ti kẹdun pẹ̀lú àwọn èèyàn ilẹ̀ Idowa, àti gbogbo ilẹ̀ Ìjẹ̀bú lápapọ̀, lórí ipapoda Ọba Yinusa Ọladele Adekọya, Dagburewe tìlú Idọwa, èyí tó ṣẹlẹ̀ lalẹ ọjọ Àìkú, ọjọ́ Kejìlá, oṣù Kẹta, ọdún 2023 yìí. Abiọdun ní àlàfo tí ikú bàbá náà ṣí sílẹ̀ yóó pẹ káwọn tóó lè díi .

Nínú ọrọ̀ ibanikẹdun kan tí Gómìnà fi léde lójú òpó ayélujára rẹ̀ lọ́jọ́ Ajé, ọjọ́ kẹtàlá, oṣù yìí, Dapọ Abiọdun ní: “Pẹlu ìmọ̀lára àdánù ńlá, a ń ṣọ̀fọ ipapoda àyànfẹ orí-adé tó jẹ́ bàbá wa, Alayeluwa, Ọba Yinusa Ọladele Adekọya, Dagburewe tìlú Idọwa.

“Ìṣṣẹ̀lẹ̀ ìbànújẹ́ tó ká mi lára gidi lèyí jẹ́, torí àjọṣe tó dán mọ́rán, tó sì lágbára, ló wà láàrin èmi àti ọba alayé yìí, ipa ribiribi tí wọ́n sà láti mú ìgbé ayé àwọn èèyàn dára sí i kò ṣe é kóyán rẹ̀ kéré rárá, papàá jù lọ, ní Idọwa àti ilẹ̀ Ijẹbu lápapọ̀.

“A bá àwọn mọ̀lẹ́bí àtẹ̀yin èèyàn dáadáa tẹ́ ẹ wà nílùú Idọwa kẹ́dùn o, a sì ṣàdúrà pé k’Ọ́lọ́run rọ̀ yín lọ́kàn, kẹ́ ẹ lè mú àdánù tí kò látùúnṣe bíi èyí mọ́ra.”

Ọ̀rọ̀ ọ̀hún kò yàtọ̀ lọ́dọ̀ Ọtunba Gbenga Daniel, gómìnà ìpínlẹ̀ Ogun tẹ́lẹ̀ tí wọ́n ṣẹ̀ṣẹ̀ dìbò yàn sípò sẹ́nétọ̀ lọ́sẹ̀ méjì sẹ́yìn.

Daniẹl, nínú ọrọ tirẹ, ṣọ pé: “O bà mí nínú jẹ́ gidi nígbà tí mo gbọ́ pé Dagburewe ti wàjà. Lóòótọ́ ni wọ́n fọwọ́ pawu, tí wọ́n sì fèrìgì jobì, síbẹ̀ ohun tó ṣì wù wá ni pé kí wọ́n ṣì wà pẹlú wa. A máa ṣàárò ipa rere tí wọ́n kó nínú ìfọmọnìyàn ṣe, àti fún ìdàgbàsókè ilẹ̀ Ìjẹ̀bú lápapọ̀. Mo kẹ́dùn pẹ̀lú Awùjalẹ̀ ilẹ̀ Ìjjẹ̀bú, Ọba Sikiru Káyọ̀dé Adétọ̀nà, mo sì ṣe ládùúà pé kí Ọlọ́run Olódùmarè fún ìdílé Ọba Adékọ̀yà, àti gbogbo èèyàn ìlú Idọwa ni oore-ọ̀fẹ́ láti fara da àdánù yìí.” Bẹ́ẹ̀ ni Daniẹl sọ.

Látìgbà tí wọ́n ti kéde pé ọba alayé náà wàjà lẹ́ni ọdún mẹ́tàdínláàádọ́rùn-ún làwọn èèyàn nlá nlá nílẹ̀ Ìjjẹ̀bú, àti ní ìpínlẹ̀ Ògùn ti n ránṣẹ́ ìbánikẹ́dùn, tí wọ́n sì n ròyìn ọba alayé ọ̀hún gẹ́gẹ́ bíi ọba rere, oníwà pẹ̀lẹ́, tó sì fẹ́ràn àwọn aráàlú ẹ̀, àti ilẹ̀ ẹ Yorùbá lápapọ̀.

CBN pàṣẹ: Ẹ máa ná gbogbo owó àtijọ́ àti tuntun lọ títí dìparí ọdún yìí.

Nigeria's Central Bank new governor Godwin Emefiele speaks during a media briefing to announce his monetary policy in Abuja on June 5, 2014. AFP PHOTO/STRINGER (Photo by STR / AFP) (Photo by STR/AFP via Getty Images)

CBN pàṣẹ: Ẹ máa ná gbogbo owó àtijọ́ àti tuntun lọ títí dìparí ọdún yìí.

Ọrẹ Òtítọ́jù

Ó ti bẹ̀rẹ̀ sí í fojú hàn báyìí pé awuyewuye àti ìpọ́njú táwọn ọmọ orílẹ-èdè yìí ti ń kojú rẹ̀ láti ọsẹ díẹ̀ sẹ́yìn látàrí ọwọ́n gógó owó Náírà, yóò ròkun ìgbàgbé báyìí pẹ̀lú bí báńkì àpapọ ilẹ̀ wa, Central Bank of Nigeria (CBN), ṣe kéde pé àwọn fara mọ́ àṣẹ tile-ẹjọ tó ga jù lọ nilẹ wa pa láìpẹ́ yìí pé níná ni gbogbo owó,
káwọn èèyàn máa ná owó àtijọ́ àti tuntun tí wọ́n ṣẹ̀ṣẹ̀ rẹ láró lọ títí dìparí ọdún yìí.

Nitori eyi, CBN ti paṣẹ fawọn banki gbogbo lorileede yii pe ki wọn bẹrẹ si i gba atowo tuntun, atowo atijọ wọle, ki wọn si maa san an fawọn onibaara wọn, bẹẹ ni wọn tun rọ araalu pe ko si aṣadanu ninu awọn owo naa, ko seyii ti ki i ṣe nina, ki wọn maa na an falala bo ṣe wu wọn.

Esi ayọ yii lo wa ninu atẹjade kan ti ọba awọn banki nilẹ wa ọhun, fi lede nirọlẹ ọjọ Aje, ọjọ kẹtala, oṣu Kẹta, ọdun 2023 yii, eyi ti adele fun Alakooso eto ibanisọrọ fun banki naa, Ọgbẹni Isa Abdulmumin, buwọ lu lorukọ ọga agba patapata fun banki apapọ ilẹ wa, Ọgbẹni Godwin Emefiele.

Atẹjade naa ka pe: “Niwọn bo ti di aṣa wa lati maa tẹle aṣẹ tile-ẹjọ ba pa, ka le tubọ fi idi ofin mulẹ, nibaamu pẹlu eto iṣakoso Aarẹ Muhammadu Buhari, ati pẹlu ilana iṣẹ Central Bank of Nigeria, CBN, gẹgẹ bii banki to n dari awọn banki olokoowo gbogbo to wa ni Naijiria, a ti fun yin laṣẹ lati tẹle idajọ ile-ẹjọ to ga ju lọ ti wọn gbe kalẹ lọjọ kẹta, oṣu Kẹta, ọdun 2023 yii.

“Nitori eyi, a ti ṣepade pẹlu awọn igbimọ alakooso awọn banki gbogbo, a si ti paṣẹ fun wọn pe igba Naira (N200) atijọ, ẹẹdẹgbẹta Naira (N500) atijọ, ati ẹgbẹrun kan Naira (N1,000) atijọ ṣi jẹ owo to ṣetẹwọgba, ẹ maa na an pẹlu awọn owo Naira tuntun ta a ko boode bii ọmọ ọjọ mẹjọ laipẹ yii, titi di ọjọ kọkanlelọgbọn, oṣu Kejila, ọdun 2023 yii.

“Kí gbogbo àwọn tọ́rọ̀ yìí kàn tara ṣàṣà láti tẹ̀lé àṣẹ yìí láì sọsẹ̀.”

Ẹ O ranti pe ọjọ kẹta, oṣu Kẹta yii, ni ile-ẹjọ to ga ju lọ nilẹ wa gbe idajọ kalẹ ninu ẹjọ kan tawọn ipinlẹ bii mẹtala pe ta ko ijọba apapọ lori awuyewuye owo naira tuntun ati gbedeke tijọba apapọ ati banki apapọ fi lede. Ile-ẹjọ naa sọ ninu idajọ wọn pe gbedeke tijọba fi lelẹ naa ko tọna, o n m’ara ni araalu, ko si yẹ bẹẹ, wọn lawọn wọgi le e loju-ẹsẹ. Bakan naa ni wọn tun paṣẹ pe karaalu maa na awọn owo naa lọ, ibaa jẹ tatijọ tabi tuntun, titi di ipari ọdun yii.

Àwọn márùn-ún tó ń ta ẹ̀yà ara èèyàn kó sí gbaga ọlọ́pàá

Àwọn márùn-ún tó ń ta ẹ̀yà ara èèyàn kó sí gbaga ọlọ́pàá

Fẹ́mi Akínṣọlá

Àwọn oníwààbàjẹ́ ò dákẹ́, bẹ́ẹ̀,iléeṣẹ́ ọlọ́pàá náà kò káààrẹ̀ látí ṣẹ́bùrú u wọn.
Iléèeṣẹ́ ọlọ́pàá ìpínlẹ̀ Ogun ti nawọ́ gán àwọn afurasí márùn-ún kan tí wọ́n fura sí pé wọn jẹ́ àwọn tí wọ́n máa ń lo ẹ̀yà ara ènìyàn fi ṣe oògùn owó.

Wọ́n ní àwọn márùn-ún yìí máa ń hú òkú ní itẹ́ òkú tí wọ́n sì máa ń ta ẹ̀yà ara wọn fún àwọn tó máa ń lò ó fún oògùn owó.

Àwọn afurasí náà ni Oshole Fayemi, Oseni Adesanya, Ismaila Seidu, Oseni Oluwasegun àti Lawal Olaiya.

Àtẹ̀jáde kan tí agbẹnusọ ọlọ́pàá ìpínlẹ̀ Ogun, Abimbola Oyeyemi fi léde lọ́jọ́ Àìkú, ọjọ́ Kejìlá ọdún 2023 ní ọjọ́ Àbámẹ́ta ni ọwọ́ tẹ àwọn afurasí náà.

Oyeyemi ní ọwọ́ tẹ àwọn afurasí náà lẹ́yìn tí àwọn kan wá fi ìròyìn náà tó àgọ́ ọlọ́pàá Odogbolu létí pé àwọn afurasí náà ń gbèrò láti lọ hú òkú níbì kan.

Ó ní àwọn afurasí náà ló wà nídìí híhú òkú káàkiri agbègbè Ososa, ìjọba ìbílẹ̀ Odogbolu, tí wọ́n sì máa ń yọ ẹ̀yà ara àwọn òkú tí wọ́n bá hú náà tà.

Ó fi kun pé gbogbo àwọn afurasí náà ló ti jẹ́wọ́ pé àwọn ló wà nídìí híhú àwọn òkú náà.

Bákan náà lọ ní wọ́n ti tún jẹ́wọ́ pé àwọn máa ń ta àwọn ẹ̀yà ara náà fún àwọn tó máa ń lò wọ́n láti fi ṣe ètùtù ọlà.

“Nígbà tí ọ̀gá ọlọ́pàá àgọ́ Odogbolu gbọ́ sí ìròyìn náà pé àwọn afurasí yìí tún fẹ́ lọ ṣọṣẹ́ ló da àwọn ọlọ́pàá síta láti fi kélé òfin gbé wọn.”

Oyeyemi tẹ̀síwájú pé Kọmíṣọ́nà ọlọ́pàá ìpínlẹ̀ Ogun, Frank Mba ti darí ẹ̀ka tó ń rí sí ìwádìí ìwà ọ̀daràn láti bẹ̀rẹ̀ ìwádìí lórí ìṣẹ̀lẹ̀ náà.

Ó ní lẹ́yìn ìwádìí ni àwọn afurasí náà yóò fojú ba ilé ẹjọ́ fún ìjìyà tó yẹ.

Mo jẹ gbèsè tí apá mi kò ká torí mò ń wá iṣẹ́ ìyanu lọ́dọ̀ pásítọ̀”

Mo jẹ gbèsè tí apá mi kò ká torí mò ń wá iṣẹ́ ìyanu lọ́dọ̀ pásítọ̀”

Fẹ́mi Akínṣọlá

Bí ayé bá n lọ sópin, onírúrurú ni yóó máa wáyé.Èyí ló mú kí arábìnrin Evarline Okello sọ ìrírí rẹ̀ pẹ̀lú ẹkún kíkorò lẹ́yìn tó yá owó láti fi san owó àgbà ìyanu fún pásítọ̀, tí ó ṣèlérí fún-un ,ṣùgbọ́n tí ọ̀rọ̀ kò rí bó ṣe fẹ́.
Arábìnrin Okello ń gbé ní agbègbè Kibera ní Nairobi tó jẹ́ olú ìlú orílẹ-èdè Kenya.

Okello pẹ̀lú omijé ní ojú ni òun kò leè san owó ilé tàbí fún àwọn ọmọ òun mẹ́rin ní oúnjẹ òòjọ́ wọn mọ́ nítorí gbèsè.

Lásìkò tí arábìnrin náà ń sọ ìrírí rẹ̀ fún akọ̀ròyìn, ó ní ìṣòro òun bẹ̀rẹ̀ lásìkò tí òun gbọ́ nípa pásítọ̀ kan tó gbóná jain, tí yóò fi òpin sí ìṣòro òun tí pásítọ̀ náà bá gbàdúrà fún òun.

‘’ Pásítọ̀ náà béèrè fún $115 (£96; 15,000 Kenyan shillings), kí òun fi lè gbàdúrà fún un’’

‘’Owó yìí ni wọn ń pè ní ọrẹ àtinúwá fún ìtẹ̀síwájú tí wọ́n ń pè ní ‘’seed offering’’ ní Èdè Gẹ̀ẹ́sì .’’

Arábìnrin Okello náà yá owó náà lọ́wọ́ ọrẹ rẹ̀ láti ta pásítọ̀ ní ọrẹ nítorí ádùrá tí pásítọ̀ bá gbà yóò ṣí ọnà ìyanu sílẹ̀ fún arábìnrin náà.

Àmọ́ ó ṣeni ní àánú pé àgbà ìyanu náà kò wáyé, ohun gbogbo tilẹ̀ bàjẹ́ sí i ni fún obìnrin náà.

‘’Ohun gbogbo tilẹ̀ wá burú sí i, ó sì ti mú ayé sú mi’’