Adájọ́ kò gba ìdírẹ̀ẹ́bẹ̀ Udom tó gún ọ̀rẹ́ rẹ̀ pa, wọ́n jù ú sẹ́wọ̀n Kiríkirì

Fẹ́mi Akínṣọlá

Ìlú tí kò sófin,ẹ̀ṣẹ̀ kò sí níbẹ̀ làwọn àgbà wí.
Iwájú Onídàájọ Oyindamọla Ọgala, tilé-ẹjọ́ gíga kan tó wà nílùú Ikeja, ní ìpínlẹ̀ Èkó, ni wọ́n wọ́ Ọ̀gbẹ́ni Emmanuel Udom, tó gún ọ̀rẹ́ rẹ̀ pa lọ. Ẹ̀sùn ìpànìyàn àti ìwà ọ̀daràn ni Agbèfọ́ba, Ọ̀gbẹ́ni Ọla Azeez, tó fojú olùjẹ́jọ́ balé-ẹjọ́ fi kàn án ní kóòtù.

Oun tí a gbọ́ ni pé ọ̀rọ̀ kékeré kan ló dija sílẹ̀ láàrin Udom ati Olóògbé Moses Joseph, lọ́jọ́ kẹrin, oṣù Kọkànlá, ọdún 2022, nílùú Igando, ní ìpínlẹ̀ Èkó. Káwọn èèyàn ṣì tóó mọ ohun tó ń ṣẹlẹ̀, Udom ti fọ̀bẹ gún ẹni kejì rẹ̀ tí wọ́n jọ ń jà pa pátápátá. Látìgbà náà sì lẹjọ rẹ̀ ti wà ní kóòtù, kó tóó di pé wọ́n ṣẹjọ́ rẹ̀ l’Ọ́jọ́bọ, ọjọ́ kẹẹ̀ẹ́dọ́gbọ̀n, oṣù Kìn-ín-ní, ọdún 2024 yìí.

Nígbà tó máa sọ̀rọ̀, olujẹjọ lóun kò jẹbi gbogbo ẹ̀sùn tí agbèfọ́ba fi kan òun rárá.

Adájọ́ ilé-ẹjọ́ ọ̀hún ní kí wọ́n da Udom padà sọ́gbà ẹ̀wọ̀n Kiríkirì tó wà nílùú Èkó, lẹ́yìn èyí ló sún ìgbẹ́jọ́ rẹ̀ sí ọjọ́ kẹrin, oṣù Kẹta, ọdún 2024 yìí.

Gómìnà Ayédatiwa kédé igbákejì rẹ̀ lẹ́yìn tó tú ìgbìmọ̀ ìpínlẹ̀ ìsèjọba ìpìnnlẹ̀ Ondo ká.

Fẹ́mi Akínṣọlá
Gómìnà ìpínlẹ̀ Ondo ti kéde orúkọ Ọláyídé Owólabí Adélamì gẹ́gẹ́ bi igbákejí rẹ̀.

Ìdéde yi wáyé ní ọjọ́rú lẹ́yìn wákàtí díẹ̀ tó tú ìgbìmọ̀ ìsèjọba ìpínlẹ̀ náà ká.

Adélámì jẹ́ ọmọ ìlú Ọ̀wọ̀, ìyẹn ìlú Gómìnà àná ní ìpínlẹ̀ náà, Rótìmí Akérédolú.

Bákannáà, igbákejì akòwé àgbà ilé ìgbìmọ̀ asòfin àpapọ̀ Nàíjíríà ní Adélámì tẹ́lẹ̀ kí o tó fipò sílẹ̀.

Ilé ìgbìmọ̀ asòfin ìpínlẹ̀ náà fi ìdí rẹ̀ múlẹ̀ náà fi ìdí rẹ̀ múlẹ̀ pé àwọn ti rí ìwé ọrúkọ Ọláyídé Owólabí Adéláídé tí Gómìnà Lucky Ayédatiwa fi ránṣẹ́ gẹ́gẹ́ bi ẹni tí ó yàn ní igbákejì rẹ̀.

Lọla ni ìrèyí wà pé yo fi ara hàn níwájú ilé aṣòfin náà fún àyẹ̀wò ní ìbàmu pẹ̀lú àlàkalẹ̀ ìwé òfin Nàìjíríà.

Ikú gbígbóná! Bàbá, ìyá àtàwọn ọmọ márùn-ún jóná kú mọ́nú ilé

Fẹ́mi Akínṣọlá

À fi kí ààbò Ẹlẹ́dàá ṣáà má a dájú lórí i wa tẹbítará.
Kò sẹni tó máa gbọ́ bí iná ṣe run odidi ìdílé kan pátápátá tí omijé kò ní í dà pòròpòrò lójú èèyàn. Ìṣẹ̀lẹ̀ ìbànújẹ́ ọ̀hún wáyé lọ́jọ́ Àìkú, ọjọ kẹrìnlá, oṣù Kìn-ín-ní, ọdún 2024 yìí, lágbègbè Tudun-Wada, ní ìjọba ìbílẹ̀ Wada-Bompai, ní ìpínlẹ̀ Nasarawa.

Bàbá, ìyá àt’àwọn ọmọ márùn-ún tí wọ́n wà nínú ilé ọ̀hún ni wọ́n kú kó tó di pé wọ́n gbé wọn dé ilé ìwòsàn ìjọba tó wà lágbègbè náà fún ìtọ́jú.

Òun tí a gbọ́ ni pé àṣáálẹ́ ọjọ́ Àìkú, ọjọ́ kẹrìnlá, oṣù yìí, ni ìṣẹ̀lẹ̀ ọhún wáyé, ati pé ojú oorun ni iná ọ̀hún ká gbogbo wọn mọ́. Káwọn aráalé àti àwọn aráàdúgbò sì tóó mọ ohun tó ń ṣẹlẹ̀, kò sẹ́ni tó lè sún mọ́ iná ọ̀hún, nítorí tó ti fẹjú gidi.

Ọ̀gá àgbà ilé iṣẹ́ panápaná agbègbè Dakata, Alhaji Saminu Abdullah, tó fìdí ìṣẹ̀lẹ̀ ọhún múlẹ̀ fáwọn oníròyìn lọ́jọ́ Ajé, ọjọ́ kẹẹ̀ẹ́dógún, oṣù Kín-ín-ní, ọdún 2024 yìí, sọ pé aráàlú kan tó n jẹ́ Ibrahim Sani, ló pe iléeṣẹ́ àwọn láṣàálẹ́ ọjọ́ tí ìṣẹ̀lẹ̀ ọ̀hún wáyé, táwọn sì sáré lọ síbẹ̀.

Ó ní nígbà táwọn débẹ̀, àwọn gbé bàbá, ìyá àt’àwọn ọmọ wọn márùn-ún kan táwọn bá nínú ilé náà jáde, táwọn si sáré gbé gbogbo wọn lọ síléèwòsàn fún ìtọjú, ṣùgbọ́n àwọn dókítà sọ pé òkú àwọn èèyàn náà làwọn gbé wá síléèwòsàn yii.

Ìwádìí tí wọ́n ṣe fi hàn gbangba pé nígbà táwọn ilé iṣẹ́ NEPA agbègbè náà múná wọn dé lójijì ni iná burúkú ọ̀hún ṣẹ yọ lójijì nínú ilé àwọn olóògbé náà, ṣùgbọ́n nítorí pé ojú oorun ló bá wọn ní wọn kò ṣe mọ ibi tí wọn á sá sí tàbí bí wọn á ṣe tètè paná ọ̀hún kó tóó di ohun ńlá mọ́ wọn lọ́wọ́.

Àwọn dókítà ní èéfín iná tí ọkọọkan àwọn èèyàn ọhún fà símú gan-an ló ṣokùnfà bí wọ́n ṣe kú lẹ́ẹ̀kan náà

Ẹ yéé gba ríbà lọ́wọ́ ọ̀daràn: Alága EFCC kìlọ̀ fáwọn òṣìṣẹ́ rẹ̀

Fẹ́mi Akínṣọlá
Àwọn àgbà ní èèyàn tí yóó fọ àwùjọ mọ́, yóó fọ yóó fọ araarẹ̀ pẹ̀lú mọ́ ọ.
Èyí ló bí bí Ọ̀gá àgbà àjọ tó ń gbógun ti ìwà ìbàjẹ́ àti ṣíṣe owó ìlú mọ́kumọ̀ku nílẹ̀ wa, ‘Economic And Financial Crimes Commission’ (EFCC), ṣe ṣèkìlọ̀ pàtàkì fáwọn òṣìṣẹ́ àjọ ọ̀hún tó jẹ́ pé wọ́n máa ń gba r’íbà lọ́wọ́ àwọn afurasí ọ̀daràn gbogbo tí wọ́n ń ṣèwádìí nípa wọn lọ́wọ́ láti lè dójú ẹjọ́ wọ́n rú pé kí wọ́n jáwọ́ nínú irú ìwà bẹ́ẹ̀.

Ọla Olukayọde tó jẹ́ adarí wọ́n ló sọ̀rọ̀ ọ̀hún di mímọ̀ lásìkò tó ń ṣèpàdé àkọ́kọ́ nínú ọdún pẹ̀lú wọ́n ni olú ilé-iṣẹ́ wọn tó wà ní Jabi, nílùú Àbújá, l’Ọ́jọ́bọ, ọjọ́ kejìdínlógún, oṣù Kìn-ín-ní, ọdún 2024 yìí.

Ó ní nǹkan ìdójútì gbáà ni pé àwọn òṣìṣẹ́ àwọn ń lọ́wọ́ nínú irú ìwà bẹ́ẹ̀ . Ó fi kún-un pé lásìkò ìṣèjọba tòun yìí, òun kò ní gba irú ìwà bẹ́ẹ̀ láàyè. Olukayọde ni tí àwọn òṣìṣẹ́ àjọ ọ̀hún tí wọ́n kúndùn irúfẹ́ ìwà láabi ọ̀hún kò bá sì jáwọ́ nínú ìwà pálapàla bẹ́ẹ̀, ẹni tí òfin bá gbá mú yóó kábàámọ̀ ìwà burúkú tó hù náà.

Ó ní, ‘‘ Ó ti tó àkókò fún mi báyìí láti ṣe ìtẹnumọ́ lórí ìwà kíkọ ara ẹni ní ìjánu, àti fífi ìwà ọmọlúàbí ṣiṣẹ́ wa. Ojú tí àwọn aráàlú fi ń wo ọ̀pọ̀ àwọn èèyàn wa tó máa ń ṣe iṣẹ́ ìwádìí kì í ṣe èyí tó dáa rárá. Ìṣọwọ́ bèèrè r’íbà àtàwọn owó tí kò bófin mu bẹ́ẹ̀ ti ń mú ìtìjú bá iṣẹ́ wa, kò sì yẹ kó tẹ̀síwájú bẹ́ẹ̀. Ẹ jẹ́ kí ń tún fi àsìkò yìí ṣe ìkìlọ̀ gidigidi pé mi ò ní i rò ó lẹẹmeji tí má a fi fi idà òfin gé ẹnikẹ́ni tó bá hu irú ìwà yìí lọ́wọ́ tí ọwọ́ bá ti tẹ̀ ẹ́.

‘‘Mo ti sọ fún ẹ̀ka tó ń mójútó ọ̀rọ̀ abẹ́lé pé kí wọ́n jí gìrì sí iṣẹ́ wọn lórí eléyìí, kí wọ́n sì máa sọ́ àwọn òṣìṣẹ́ lórí ìgbésẹ̀ gbogbo tí wọ́n bá ń gbé nípa iṣẹ́ wọn. Orúkọ àjọ yìí ṣe pàtàkì ju kí òṣìṣẹ́ alájẹbánu kan wá bà á jẹ́ lọ’’

Bẹ́ẹ̀ ló fi kún un pé àwọn ti ń gbé ìgbésẹ̀ láti wá nǹkan ṣe sí ọ̀rọ̀ ìgbáyé-gbádùn àwọn òṣìṣẹ́ yìí.

.

KebeN’Kwara Kollington Ayinla wà lọ́sibítù lórí àìsàn tó lè koko

Fẹ́mi Akínṣọlá

Lásìkò yìí, inú ìbẹ̀rù àti ìpayà ọkàn gidi ni àwọn mọ̀lẹ́bí àtàwọn olólùfẹ́ èèkàn olórin Fújì nnì, Alaaji Kọllington Ayinla, táwọn èèyàn mọ̀ sí KebeN’Kwara wà látàrí bí àìsàn gbẹ̀mí-gbẹ̀mí kan ṣe dá a gbálẹ̀, ipò tó le koko ló sì wà lọ́sibítù ìjọba báyìí, níbi tí wọ́n ti ń tọjú àwọn tí àìsàn wọ́n le gidi, wọ́n lọ́kùnrin náà kò lè sọ̀rọ̀ mọ́, afẹ́fẹ́ oxygen ni wọ́n fi rọ́bà fà sí i nínú tó fi ń mi.

Òun tí a gbọ́ ni pé nǹkan bíi àṣálẹ́ ọjọ́ Àbámẹ́ta, Sátidé, ọjọ́ kẹtàlá, oṣù Kínní ọdún 2024 ni àárẹ̀ ọ̀hún fẹ́ gbòdì lára bàbá náà, bó tilẹ̀ jẹ́ pé láti ìgbà pípẹ́ sẹ́yìn ni Kebe, Bàbá Alágbàdo, gẹ́gẹ́ bó ṣe pé ara rẹ̀ nínú ọ̀kan lára àwọn rẹ́kọ̀ọ̀dù rẹ̀, tí ń bá àìsàn ìtọ̀ ṣúgà àti àìlera kíndìnrín fínra.

Lálẹ́ ọjọ́ náà, wọ́n sáré gbé e dìgbàdìgbà lọ síléèwòsàn aládàáni kan, ní agbègbè Alákùkọ, ti kò fi bẹ́ẹ̀ jìnnà sí ilé rẹ̀ ní Alágbàdo, ìpínlẹ̀ Èkó. Wọ́n ní mí-mí ọkùnrin náà ti di gule-gule, gbogbo nǹkan sì ti fẹ́ dojú rú nígbà tí yóó fi délé-ìwòsàn, èyí ló fà á tí wọ́n fi tètè gbé ẹ̀rọ téèyàn fi ń mí pẹ̀lú atẹ́gùn oxygen sí i lára, láti dóòlà ẹ̀mí rẹ̀.

Lẹ́yìn àsìkò díẹ̀, ni àwọn dókítà ilé ìwòsàn aládàáni ọ̀hún kọ̀wé pé kí wọ́n tètè máa gbé Kollington Ayinla lọ ilé ìwòsàn Jẹ́nẹ́rà tó wà n’Íkẹjà, fún ìtọ́jú tó péyé . Ọsibítù náà sì ló wà títí di bá a ṣe ń sọ yìí.

A gbọ́ pé níṣe ni ẹsẹ̀ àgbà ọ̀jẹ̀ onífújì yìí wú rọbọtọ, tí wíwú náà kò sì rọlẹ̀ rárá. Yàtọ̀ sí àìsàn ìtọ̀ ṣúgà, ìyẹn dayabẹ́tììsì àti àìlera kíndìnrín tí iṣẹ́ rẹ̀ kò péye tó, àwọn tí wọ́n sún mọ́ bàbá náà sọ pé ó tún ní àìsàn ọgbẹ́-inú , ulcer, torí ìdí èyí ni kì í ṣe fi oúnjẹ ṣeré rárá, àmọ́ lásìkò yìí, wọ́n ní bàbá náà kò tiẹ̀ lajú, tàbí sọ̀rọ̀, bẹ́ẹ̀ ni kò lè jẹun, àfi èyí tí wọ́n ń fi ẹ̀rọ fà á sí i lára.

Ṣá, ọ̀pọ̀ àwọn olólùfẹ́ rẹ̀ ni wọ́n ti wọlé àdúrà fun Kollington, ẹni ọdún mẹ́rìnléláàdọ́rin (74), tí wọ́n sì n bẹ Ọlọ́run kó dáwọ́ lé e, kí ara rẹ̀ lè mókun padà.Bẹ́ẹ̀ làwọn onífújì ẹlẹ́gbẹ rẹ̀ náà ti dìde ìrànwọ́ àti àtìlẹ́yìn fún un.

Ẹ ó rántí pé fún ọ̀pọ̀ ọdún ni Alaaji Kọllington Ayinla àti ọ̀rẹ́ ìmùlẹ̀ rẹ̀, Alaaji Sikiru Ayinde Barrister tó dolóògbé lọ́jọ́sí fi léwájú nídìí iṣẹ́ orin Fújì, tí wọ́n sì jọ figagbágba gidi, títí tí wọ́n fi gbé ògo iṣẹ́ náà dé ìlú òyìnbó, tí wọ́n fi di ìlúmọ̀-ọ́n-ká.

Ọ̀pọ̀ rẹ́kọ̀ọ̀dù àti eré ni bàbá náà ṣe, àkàákàtán sì ni eré òde àti oyè tí wọ́n fi dá a lọ́lá.

Gómìnà Seyi Mákindé ṣàlàyé ohun tó fa ìbúgbàmù ní Ìbàdàn

Fẹ́mi Akínṣọlá

Ṣé wọn ní olè ò ní-ín jàgbà kó má ṣe é lójú fìrí, bẹ́ẹ̀ ojúlówó ọmọ onílùú kò ní fẹ́ ó tú.
Bẹ́ẹ̀ gẹ́lẹ́ lọ̀rọ̀ rí nígbà tí Mákindé ṣe àbẹ̀wò síbi tí ìṣẹ̀lẹ̀ ìbúgbàmù náà ti wáyé, bó ṣe ṣàpèwúye ìṣẹ̀lẹ̀ ọ̀hún gẹ́gẹ́ bí èyí tó ba ni lọ́kàn jẹ́ nítorí ó mú ẹ̀mí lọ.

Gómìnà ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́ ṣàlàyé pé ìwádìí ti fihàn pé àdó olóró táwọn èèyàn kan tó ń wa kùsà lọ́nà àìtọ́ kó pamọ́ síbì kan ló ṣokùnfa ìbúgbàmù náà.

Mákindé ní ìwádìí sì ń lọ lọ́wọ́ lórí ìṣẹ̀lẹ̀ ọ̀hún, àmọ́ gbogbo ẹni tó bá wà nídìí ìbúgbàmù yìí ni yóó fojú winá òfin.

‘’Lẹ́sẹ̀ kẹsẹ̀ ni àwọn òṣìṣẹ́ adóòlà ẹ̀mí ti ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́ ti lọ síbi tí ìṣẹ̀lẹ̀ náà ti wáyé tí wọ́n sì bẹ̀rẹ̀ sí ní ṣiṣẹ́ àṣekára .

Wọ́n ṣiṣẹ́ láti alẹ́ di àárọ̀ Ọjọ́rùú ni, oríṣìíríṣìí irinṣẹ́ ìdóòlà ẹ̀mí, ọkọ̀ ańbúláǹsì àtàwọn ẹ̀ṣọ́ elétò ló ti wà níbẹ̀.

Ní báyìí, èèyàn mẹ́tàdín lọ́gọ́rin ló farapa nínú ìṣẹ̀lẹ̀ ọ̀hún, àmọ́, wọ́n ti gba ìtọ́jú nílé ìwòsàn, wọ́n sì ti padà sílé wọn.

Àmọ́, ó ṣeni láàánú pé èèyàn méjì ló bá ìṣẹ̀lẹ̀ ọ̀hún lọ, kí Ọlọ́run tẹ́ wọn sí afẹ́fẹ́ rere kí Ó sì tu àwọn ẹbí wọn nínú.

Ìjọba ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́ ni yóó san owó ìtọ́jú àwọn èèyàn tí wọ́n ṣèṣe níbi ìṣẹ̀lẹ̀ yìí.

Ìjọba tún máa pèsè ilégbèé fáwọn tí kò nílé lórí mọ́ látàrí ìṣẹ̀lẹ̀ yìí,’’ Mákindé ló sọ bẹ́ẹ̀.

Gómìnà ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́ wá rọ gbogbo àwọn èèyàn ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́ láti pé nọ́ńbà 615 fún ìṣẹ̀lẹ̀ pàjáwìrì, nígbà tí ó tún rọ̀ wọ́n pé kí wọ́n farabalẹ̀ àti pé kí wọ́n jìnà sí ibi tí ìbúgbàmù náà ti wáyé, káwọn òṣìṣẹ́ adóòlà ẹ̀mí lè ráyè ṣiṣẹ́ wọn.

Òkú Gómìnà Akeredolu balẹ̀ sí Nàìjíríà láti òkè òkun

Fẹ́mi Akínṣọlá

Kò sí ohun náà láyé tí òpin kò ní-ín dé bá. Àìsí mọ́ lòpin èèyàn, bí ó ti jẹ́ pé òkú Gómìnà télẹ̀ ní ìpínlẹ̀ Òǹdó, Arákùnrin Oluwarotimi Akérédolú ti balẹ̀ sí orílẹ-èdè Nàìjíríà.

Ọkọ̀ bàálù tó gbé òkú náà balẹ̀ ní déédé aago mẹ́ta àbọ̀ ní ọjọ́ karùn-ún oṣù kínní ọdún 2024.

Láti orílẹ-èdè Germany ni wọ́n ti gbé òkú náà wá sí orílẹ-èdè Nàìjíríà,

Ìyàwó Gómìnà tẹ́lẹ̀, Betty Anyanwu-Akeredolu, àwọn ọmọ àti mọ̀lẹ́bí tí Ọ̀jọ̀gbọ́n Wole Akérédolú léwájú fún ló lọ pàdé òkú náà.

Lára àwọn tó wà pẹ̀lú wọn ni Gómìnà ìpínlẹ̀ Èkó, Babajide Sanwoolu, ẹni tí ọ̀gá àgbà fún òsìsẹ́ , Tayo Ayinde sojú, Gómìnà ìpínlẹ̀ Ògùn, Dapo Abiodun, ẹni tí Akọ̀wé ìjọba ní ìpínlẹ̀ Ògùn, Tokunbo Talabi sojú fún un pẹ̀lú.

Àwọn yòókù ni alága ẹgbẹ́ òṣèlú APC ní ìpínlẹ̀ Òǹdó,Ade Adetimehin, ọmọ ilé ìgbìmọ̀ aṣòfin, Gboyega Adefarati, àwọn ìgbìmọ̀ ìjọba ẹni tí akọ̀wé ìjọba, Ọmọọba Oladunni léwájú fún wà pẹ̀lú àwọn tó tẹ́wọ́gba òkú náà.

Omijé bó ọ̀gọ̀ọ̀rọ̀ àwọn èèyàn tó wà níbẹ̀ lásìkò tí wọ́n gbé òkú náà kalẹ̀ láti ínú bàálù.

Gómìnà Akérédolú jáde láyé ní ọjọ́ kẹrìndínlọ́gbọ̀n oṣù Kejìlá ọdún 2023 nílùú Germany.

Wọ́n yóò gbé òkú rẹ̀ sí ilé ìgbé òkú sí títí ètò ìsìnkú yóó fi wáyé

Àwọn agbébọn n gbà tó 300,000 owó orí lọ́wọ́ wa nípìnlẹ̀ Niger’

Fẹ́mi Akínṣọlá

Àwọn olùgbé ní àwọn agbègbè kan níìpínlẹ̀ Niger ṣì ń sá kúrò ní ilé wọn, nítorí ìbẹ̀rù àwọn jàndùkú agbébọn tó ń bèèrè owó orí lọ́wọ́ wọn.

Ohun tí a gbọ́ ni pé àwọn ìlú bíi Dagon-dawa, Kurigi, Kangerawa, Mangoro, àti àwọn mìíràn ni ọ̀rọ̀ náà kàn.

Àwọn èèyàn kan ní àwọn ìlú náà sọ pé àwọn agbébọn ọ̀hún ń fi ipá mú àwọn láti san owó orí lórí oúnjẹ, ìgbòkè-gbodò ọkọ̀ àti àwọn nǹkan erè oko wọn.

Ẹnìkan tí ń gbé ní ìlú Dogon Dawa, ṣùgbọ́n tí a fi orúkọ bò ní àṣírí sọ pé àwọn àtìpó gbọdọ̀ sanwó fún àwọn agbébọn kí wọ́n ó tó lè kúrò nílùú.

“ Ọ̀rọ̀ náà ti burú púpọ̀ débi pé àwọn tó wà ní ibùdó ogúnléndé pàápàá ń san owó orí kí wọn ó tó lè fi àwọn ibùdó náà sílẹ̀ .”

Ó ní àwọn oníkúpani ẹ̀dá náà ti sọ àwọn ìlú ọ̀hún di ti wọn, tí wọ́n sì ń bá iṣẹ́ wọn lọ láì sí ìbẹrù.

Díẹ̀ lára àwọn aráàlú sọ fun akọròyìn pé owó tí àwọn agbébọn má ń bèèrè lọ́wọ́ ọkọ̀ tó bá kó àwọn tó ń kúrò nílùú wa láàrin ẹgbẹ̀rún lọ́nà ìgbà sí ọ̀ọ́dúnrún Náírà. Nígbà mìíràn, wọ́n má ń kó ọkọ̀ mẹ́ta pọ̀, tí wọn ó sì bèèrè mílíọ̀nù kan Náírà lọ́wọ́ wọn.

“Ní ọjọ́ Àìkú tó kọjá, mílíọ̀nù mẹ́ta ààbọ̀ Náírà ni a kó ránṣẹ́ sí wọn, láti gba ìtúsílẹ̀ àwọn ọkọ̀ kan tó kó dúkìá àwọn èèyàn. Ìdí ni pé àwọn agbébọn náà sọ pé wọn kò ní-ín kọjá, láì san owó náà.”

Ẹlòmíràn tún sọ fún akọ̀ròyìn pé “ọkọ̀ mọ́kàndínlọ́gbọ̀n tó kó oúnjẹ àti irè oko, ni wọ́n dá dúró tí wọ́n sì ń bèèrè ẹgbẹ̀rún lọ́nà igba Náírà lórí ìkọ̀ọ̀kan wọ́n – á ṣì fún wọn.”

Àṣàyàn inú ọ̀rọ̀ tí Tinubu bá àwọn ọmọ Nàìjíríà sọ lọ́dún tuntun nìyí

Fẹ́mi Akínṣọlá

Ààrẹ Orílẹ̀ yìí, Bola Ahmed Tinubu ti kí àwọn ọmọ Nàìjíríà kú ọdún tuntun bí àwọn orílẹ̀ èdè káàkiri àgbáyé ṣe ń kí ọdún 2024 káàbọ̀.

Nínú ọ̀rọ̀ ìkíni kú ọdún tuntun èyí tí Tinubu ti bá àwọn ọmọ Nàìjíríà sọ̀rọ̀ ní òwúrọ̀ ọjọ́ Ajé, ọjọ́ kìíní, oṣù Kìíní ọdún 2024, ló ti ní inú òun dùn láti bá àwọn ọmọ Nàìjíríà yọ̀ pé wọ́n tún rí ọdún tuntun.

Tinubu ṣe ìgbéléwọ̀n àwọn ìgbésẹ̀ àtàwọn ìrìnàjò tó ti rìn láti ìgbà tó ti wà lórí ipò gẹ́gẹ́ bí Ààrẹ Nàìjíríà.

Ó ní ohun tó fojú hàn ni pé onírúurú àwọn ìpèníjà ló wáyé lọ́dún 2023, àmọ́ ó tún kún fún àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ mánigbàgbé.
Ó wòye pé ṣíṣe ètò ìdìbò àti pípáàrọ̀ ìjọba láì sí wàhálà tàbí títa ẹ̀jẹ̀ sílẹ̀ èyí tó ṣo ìjọba àwaarawa di ọdún mẹ́rìnlélógún ní Nàìjíríà jẹ́ ohun ìwúrí tó wáyé lọ́dún 2023.

Ó fi kun pé láti ìgbà tí òun ti gba ipò gẹ́gẹ́ bí Ààrẹ ni òun ti ń gbé àwọn ìgbésẹ̀ tí òun sì ń sa ipá òun pé ìlọ̀síwájú àti ìdàgbàsókè tó fojú hàn gbọ́dọ̀ bá Nàìjíríà ní èyí tó ṣokùnfà tí òun fi ṣe àwọn ìpinnu kan.

Tinubu tẹ̀síwájú pé gbogbo àwọn ìpèníjà tí àwọn ènìyàn ń kojú ni òun ń gbọ́, tí òun sì mọ̀, pàápàá lórí ọ̀wọ́n gógó tó bá gbogbo ọjà.

Nínú ọ̀rọ̀ rẹ̀ ló ti wá mẹ́nuba àwọn ìgbèsẹ́ ti ìjọba rẹ̀ ń gbé láti mú àyípadà ọ̀tun bá àwọn ọmọ Nàìjíríà lọ́dún 2024.

Àwọn kókó márùn-ún ti Tinubu sọ̀rọ̀ nípa rẹ̀ nìyí;
*Iná mọ̀nàmọ́ná*
Tinubu ní lásìkò tí òun rin ìrìnàjò lọ sí orílẹ̀ èdè Dubai láti kópa níbi àpérò COP28 ni òun tí ní àjọsọ pẹ̀lú Chancellor orílẹ̀ èdè Germany, Olaf Schol tí àwọn sì ti fẹnukò lórí bí wọ́n ṣe máa lo ìmọ̀ ẹ̀rọ Siemens Energy Power wọlé èyí tó máa pèsè iná tó dúró ire sí ilé mùtúmùwà.

Ó ní láti ọdún 2018 ni ètò náà ti bẹ̀rẹ̀ tí àwọn sì ti fi orí rẹ̀ gún ibìkan báyìí.

Ó fi kun pé iṣẹ́ ti ń lọ káàkiri Nàìjíríà láti ri pé wọn ri àwọn òpó àtàwọn ohun èlò mìíràn tí yóò mú ètò nàá kẹ́sẹ járí.

“Ìjọba mi mọ̀ pé kò sí àyípadà ètò ọrọ̀ ajé kan tó dára tó le wáyé láìsí iná mọ̀nàmọ́ná tó dúró ire.”

*Ètò ààbò*
Tinubu ní àwọn mọ̀ pé ìpèníjà ètò ààbò kò ì tíì kásẹ̀ ní Nàìjíríà àmọ́ àwọn ń ṣiṣẹ́ takuntakun láti lè ri dájú pé àwọn ọmọ Nàìjíríà lè dijú tí wọ́n bá ń sùn.

Ó ní ààbò ẹ̀mí àti dúkìá jẹ́ ohun tó jẹ ìjọba òun lógún gidigidi tí àwọn sì ń sa gbogbo ipá àwọn láti ri pé ààbò tó péye wà fún gbogbo ènìyàn.

Ó fi kun pé ìjọba ti ń ṣiṣẹ́ lábẹ́lẹ̀ láti yọ àwọn kan kúrò nínú ìgbèkùn àwọn ajínigbé ṣùgbọ́n àwọn kò tíì lè fọwọ́ sọ̀yà pé ìpèníjà ètò ààbò ti kásẹ̀ kúrò pátápátá.

*Ẹbu ìfọpo (Refinery)*
Ààrẹ tún ṣàlàyé ètò fífọ eporọ̀bì ní orílẹ̀ èdè Nàìjíríà yóò bẹ̀rẹ̀ lọ́dún 2024 tí a mú yìí.

Ó ní iléeṣẹ́ ìfọpo ti ìjọba tó wà ní Port Harcourt àti ti aládàni ti Dangote máa bẹ̀rẹ̀ iṣẹ́ ni pẹrẹu lọ́dún 2024.

*Ìpèsè oúnjẹ*
Ààrẹ Tinubu fi kún ọ̀rọ̀ rẹ̀ pé ìjọba ti ń jára mọ́ ìgbésẹ̀ rẹ̀ láti pèsè ilẹ̀ tó tó ẹgbẹ̀rún lọ́nà ẹ̀ẹ́dẹ́gbẹ̀ta éékà fún ọ̀gbìn àgbàdo, ìrẹsì, álíkámà (wheat) àtàwọn oúnjẹ mìíràn kí oúnjẹ le pọ̀ lọ́pọ̀ yanturu fún àwọn ènìyàn.

Ó ní àwọn ti bẹ̀rẹ̀ ìgbésẹ̀ yìí pẹ̀lú eékà ilẹ̀ ẹgbẹ̀rún lọ́nà ọgọ́fà nínú oṣù Kejìlá ọdún 2023 ní ìpínlẹ̀ Jigawa lábẹ́ ètò National Wheat Development Programme.

*Ìdókoòwò*
Ààrẹ tún ṣàlàyé pé ìjọba ti ṣetán láti rí dájú pé àtúntò àti àtúnṣe bá ètò owó orí gbígbà láti ri dájú pé àwọn ènìyàn lè dókoòwò bí wọ́n ṣe fẹ́ ní Nàìjíríà.

Ó ní gbogbo ìrìnàjò tí òun bá rìn, ni òun máa ń sọ fún àwọn olùdókòwò pé ààyè ṣí sílẹ̀ ní Nàìjíríà láti gbé okoòwò wọn wá lójúnà àti pèsè iṣẹ́ lọ́pọ̀ yanturu.

Ó ní ìjọba òun kò ní fi ààyè gba ohunkóhun tó bá le gbégi dínà tí àwọn olùdókòwò kò fi ní gbé okoòwò wọ Nàìjíríà.

Tinubu parí ọ̀rọ̀ rẹ̀ pé gbogbo àwọn ọmọ Nàìjíríà nílò láti fọwọ́sowọ́pọ̀ láti gbé orílẹ̀ èdè yìí dé èbúté ògo.