Ìjọba àpapọ̀ tún fẹ́ yá àádọ́ta mílíọ̀nù dọ́là ní bánkì àgbáyé

Fẹ́mi Akínṣọlá

Ètó ti parí báyìí lórí bí ìjọba orílèèdè yìí ṣe máa lọ̀ọ́ yá àádọ́ta mílíọ̀nù Náírà lọ́wọ́ bánkì àgbáyé.

Owo ọhun wa fun rira mita tawọn araalu yoo maa lo ninu ile, ina sola sawọn ipinlẹ lorileede yii ati fun iṣẹ idagbasoke nilẹ Naijiria.

Minisita fun eto ọrọ aje orileede yii, Ọgbẹni Wale Ẹdun, lo sọrọ ọhun di mimọ l’Ọjọruu, ọjọ kẹtadinlogun, oṣu Keje, ọdun yii, lẹyin ipade pataki kan to waye laarin awọn aṣoju ijọba orileede yii atawọn alaṣẹ banki agbaye, lọjọ Aje, ọjọ kẹẹẹdogun, oṣu yii, l’Abuja, ti i ṣe olu ilu ilẹ wa.

O ni ijọba apapọ ti fẹẹ lọọ ya aadọta miliọnu Naira lọwọ banki agbaye lati fi ra mita, ati lati fi ṣe ina sola sawọn ipinlẹ gbogbo lorileede yii. Ju gbogbo rẹ lọ, Ẹdun ni wọn maa lo lara owo naa fun iṣẹ idagbasoke lorileede yii.

Minisita ọhun ni awọn aṣoju ijọba orileede yii bii oun funra oun ati oludamọran fun Aarẹ lori ọrọ ina, Iyaafin Olu Verheijen, ati Dokita Diop Ndiame, lawọn ṣepade pẹlu awọn alaṣẹ banki ọhun, tawọn si ti fẹnu ko laarin ara wọn lori ọna ti orileede yii maa gba jẹ anfaani owo yiya naa laipẹ yii.

Atẹjade kan ti wọn fi sita lọ bayii pe, ‘‘Ipade pataki kan ti waye laarin awọn aṣoju ijọba orileede yii ati banki agbaye lọjọ Aje. Koko ipade naa ni pe ijọba fẹẹ ya owo ele lọwọ wọn. Aadọta miliọnu Naira lowo ta a fẹẹ ya, iṣẹ ina sola atawọn iṣẹ idagbasoke kan la fẹẹ fowo naa ṣe. Gbogbo eto naa ti pari, awọn alaṣẹ banki agbaye naa si ti sọ pe awọn maa ya wa lowo naa, nitori pe nnkan to daa la fẹẹ lo o fun.

Banki agbaye yii lọpọ awọn orileede nilẹ Adulawọ maa n sa lọọ ba lọpọ igba lati ya owo ele lọwọ wọn fun iṣẹ idagbasoke nilẹ wọn.

Lọwọ yii, Naijiria ni orileede to ti ya owo ju nilẹ Adulawọ. Owo ta a ya lọdun 2023 din diẹ ni biliọnu mẹta dọla ($2.7B) lọdun 2022, orileede Naijiria ya biliọnu mẹta din diẹ dọla ($2.9B).

láti ọdún kẹrin, nìyí, ó ti sú mi, ẹ tú wa ká- Kafayat

Fẹ́mi Akínṣọlá

Iwájú Onídàájọ́ Issa Abdulrasheed, tilé-ẹjọ́ kọkọ-kọkọ Area-Court, tó wà ní agbègbè Wáráh, nílùú Ilọrin, níìpínlẹ̀ Kwara, ni Abilékọ Kafayat Nurudeen, wọ́ ọkọ rẹ̀, Ọ̀gbẹ́ni Nurudeen Ambali, lọ. Ẹ̀sùn tí ìyàwó tí í ṣe olùpẹ̀jọ́ fi kan ọkọ rẹ̀ ni pé kò sí ìfẹ́ mọ́ láàrin àwọn, obìnrin ọ̀hún ní ìgbeyàwó ọ̀hún ti sú òun, ó lóun kò fẹ́ẹ́ padà sí ọ̀ọ̀dẹ̀ ọkùnrin náà mọ́, nítorí kò sí ọmọ láàrin àwọn méjèèjì láti bíi ọdún mẹ́rin ṣẹ́yìn táwọn ti ṣègbéyàwó. Fún ìdí èyí, kí adájọ́ tú ìgbéyàwó ọdún mẹ́rin tó wà láàrin àwọn ká.

O ni, ‘‘Oluwa mi, ọrọ mi ko pọ rara nile-ẹjọ yii, ohun ti mo n fẹ gan-an ni pe ki kootu tu igbeyawo to wa laarin emi pẹlu ọkọ mi ka, ki kaluku wa maa lọ ni ayọ ati alaafia, o ti su mi. Ko sifẹẹ kankan laarin awa mejeeji mọ.

‘‘Kin ni idunnu ẹlẹwọn mi to n so aago m’ọwọ, ọdun kẹrin ree ti mo ti wa lọọdẹ ọkọ mi, a a gbọ pa, a a gbọ po, ọwọ osun ni mo fi n nu ogiri gbigbẹ. Ọkọ mi lọọ fẹ iyawo miiran, iyẹn ti bimọ fun un, kin ni mo wa n duro ṣe lọọdẹ rẹ. Nigba ti wọn fun ọkọ mi niwee pe ko waa pade mi ni kootu, o ni oun ko ni i yọju sile-ẹjọ.’’

Olujẹjọ Nurudeen Ambali, ko kuku yọju si kootu lasiko ti igbẹjọ n lọ lọwọ loootọ. Gbogbo bi adajọ ṣe n fun iyawo lomi suuru mu pe ko maa kọ ọkọ rẹ nitori pe Ọlọrun lo n ṣ’ọmọ ko wọ Kafayat leti, o yari jalẹ ni pe o ti su oun.

Nigba to n gbe idajọ rẹ kalẹ l’Ọjọruu, Wẹsidee, ọjọ kẹtadinlogun, oṣu Keje, ọdun yii, Onidaajọ Issa Abdulrasheed, sọ pe o ti han ninu ọrọ olupẹjọ pe ifẹ ọkọ rẹ ti yọ lọkan rẹ.

O tu igbeyawo to wa laarin Kafayat ati Nurudeen ka nilana ẹṣin Musulumi. O paṣẹ ki Abilekọ Kafayat ṣe oṣu mẹta nile awọn obi ẹ ko too lọọ fẹ ọkọ mi gẹgẹ bi ẹṣin Islaamu ṣe gbe e kalẹ.

Wàhálà dé bá El-Rufai, àwọn aṣofin ìpínlẹ̀ Kaduna kọjú oro síi

Fẹ́mi Akínṣọlá

Àpapọ̀ ọmọ ilé ìgbìmọ̀ aṣòfin ìpínlẹ̀ Kaduna, ti gba gbajúmọ̀ lọ́ọ́yà ajàfẹ́tọ́ọ̀-ọmọnìyàn nnì, Fẹmi Falana, láti bá wọn wọ́ Gómìnà ìpínlẹ̀ náà tẹ́lẹ̀, Nasir El-Rufai, lọ sílé ẹjọ́ lórí ẹ̀sùn ìkówójẹ tí wọ́n fi kàn án. Ọjọ́bọ, ọjọ́ kẹtàdínlógún, oṣù Keje, ọdún yìí, ni àgbà lọ́ọ́yà ọ̀hún máa bẹ̀rẹ̀ sí í ṣa àwọn ẹ̀sùn tó máa fi kan El-Rufai jọ kó tóó di pé ó máa gba ilé-ẹjọ́ lọ. Àwọn ẹ̀sùn ìwà ọ̀daràn tí wọ́n fi kan gómìnà tẹ̀lẹ̀ ọ̀hún ni pé ó koó owó ìpínlẹ̀ náà jẹ lọ́nà àìtọ́, àti pé ó ṣi ipò rẹ̀ lò lásìkò tó fi wà nípò gómìnà ìpínlẹ̀ náà fún ọdún mẹ́jọ.

Iwadii tawọn aṣofin ipinlẹ naa ṣe nipa iṣakoso ijọba El-Rufai fi han pe o ko obitibiti owo ijọba ipinlẹ naa jẹ lasiko to fi wa nipo.

Bakan naa lawọn aṣofin ipinlẹ naa rọ awọn araalu ọhun pe ki wọn ma ṣe feti sọrọ tawọn oloṣelu ipinlẹ naa kan ti wọn ba El-Rufai ṣisẹ lasiko ijọba rẹ n sọ pẹlu awọn oniroyin.

Atẹjade kan ti alaga igbimo oluwadii ati igbakeji olori ile igbimọ aṣofin ipinlẹ naa, Ọnarebu Henry Magaji, fi sita laipẹ yii, ni wọn ti sọ pe, ‘’Ipade pajawiri tawọn oloṣelu ipinlẹ naa ti wọn ba gomina ana ṣiṣẹ pọ ṣe pẹlu awọn oniroyin niluu Abuja, laipẹ yii, ti de setiigbọ wa. Nibi ipade awuruju naa ni wọn ti n naka abuku si igbimọ oluwadii to n ṣewadi nipa ẹsun iwa palapala ta a fi kan El- Rufai, lasiko iṣejọba rẹ nipinlẹ Kaduna. Ara lo n ta wọn ba a ṣe fẹẹ ṣewadii nipa ẹni to gba wọn si iṣẹ, iyẹn gomina tẹle naa. Ọgbọn ti wọn n da ni pe wọn fẹẹ tabuku igbimọ oluwadii naa, kawọn araalu ma baa nigbagbọ ninu wa ni.

‘’Ṣe ni wọn fi ẹtẹ silẹ ninu ipade oniroyin ti wọn pe, wọn n pa lapalapa kiri. Wọn ko ṣoju abẹ nikoo. Bo ba jẹ pe loootọ ni wọn nifẹẹ ipinlẹ Kaduna lọkan, sẹ lo yẹ ki wọn fara ṣiṣẹ fun igbelarugẹ ipinlẹ naa ni, dipo bi wọn ṣe lọwọ ninu iwa palapala to sakoba nla fun idasoke ipinlẹ naa bayii.

‘’Loṣu Kẹfa, ọdun yii, ni awọn aṣofin yii kan an nipa fun El-Rufai pe ki o da biliọnu mẹrindinlọgọrin to loun san fun agbaṣẹṣe kan pada sapo ijọba. Igbesẹ naa waye lẹyin ti igbimọ alabẹṣekele kan ṣewadi nipa ina apa ti ọkunrin naa na lasiko iṣejọba rẹ. Iwadii wọn fi han pe, gomina ana ọhun sanwo tabua naa fun agbaṣẹṣe kan ti ko ṣiṣẹ kankan laarin ilu naa.

‘’Yatọ si eyi, oniruuru awọn iwa ibajẹ ti ko ṣee gbọ seti ni wọn ni ọkunrin yii hu lasiko to fi wa nipo gomina, ta a si feẹ ba a ṣẹjọ lori rẹ’’.

Ni kukuru, awọn aṣofin ipinlẹ naa ti sọ pe awọn ṣetan lati gbena woju gomina wọn tẹlẹ yii. Agba lọọya nni, Fẹmi Falana, ni wọn si ran niṣẹ naa pe ko waa ba awọn wọ ọ lọ sile-ẹjọ.

Ogun láwọn tó ń pè fún ìwọ́de ń fẹ́, a ò fẹ lágbègbè wa – Àwọn àgbà Yorùbá sọ̀rọ̀

Fẹ́mi Akínṣọlá
Ṣé wọ́n ní n tó kọjú sẹ́nìkan, ẹ̀yìn ló kọ sí ẹlòmíìràn.Bẹ́ẹ̀ gẹ́lẹ́ lọ̀rọ̀ dá bí àwọn àgbààgbà ilẹ̀ Yorùbá ti pàrọwà sáwọn ọ̀dọ́ Nàìjíríà láti gbé ẹ̀hónú gba ọ̀nà mìíràn dípò bí wọ́n ṣe ń gbèrò láti ṣe ìwọ́de tako ìjọba tó wà lódé.

Láti bí ọjọ́ mélòó kan ni ìròyìn ti gba orí ayélujára, táwọn ọ̀dọ́ kan sì ń pe ara wọn jọ láti kópa nínú ìwọ́de tí wọ́n pe àkọ́lé rẹ̀ ní “ìlú ò fararọ” láti fi ẹ̀hónú wọn hàn sí àwọn nǹkan tó ń ṣẹlẹ̀ ní orílẹ̀ èdè yìí.

Ní ọjọ́ Kìíní, oṣù Kẹjọ ọdún 2024 ni ìrètí wà pé ìwọ́de náà máa bẹ̀rẹ̀ tó sì máa wáyé fún ọ̀sẹ̀ kan.

Láti ìgbà tí ìkéde náà sì ti ń wáyé ni àwọn èèkan ìlú, ẹgbẹ́ àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ ti ń ṣèkìlọ̀ pé kí àwọn ọ̀dọ́ má ṣe ìwọ́de náà.

Bí ìkìlọ̀ ṣe ń wáyé látọ̀dọ̀ àwọn ẹgbẹ́ káàkiri ni àwọn àgbà ilẹ̀ Yorùbá náà kò dákẹ́, tí wọ́n sì ń sọ pé àwọn kò fẹ ìwọ́de kankan nílẹ̀ Yorùbá.

Nígbà tí àwọn akọroyin kàn sí Baale Ekotedo ti ìlú Ibadan, òlú ìlú ìpínlẹ̀ Oyo, Olóyè Taye Ayorinde ní ìwọ́de ọ̀tẹ̀ ni àwọn tó ń gbèrò ìwọ́de náà fẹ́ ṣe.

Olóyè Ayorinde ní àwọn tọ ń gbèrò ìwọ́de náà fẹ́ mọ̀ọ́mọ̀ da ojú ìjọba tó wà lóde délẹ̀ ni.

Ó ní ìjọba tó wà lórí ìpò kò ì tíì lo ju ọdún kan lọ àti pé gbogbo ìpèníjà tó ń wáyé kìí ṣe ohun tó jẹ́ pé ìjọba yìí ló dá sílẹ̀.

Ó sọ pé tí kìí bá ṣe wí pé ejò lọ́wọ́ nínú, kò yẹ kí àwọn èèyàn dìde ogun síjọba nítorí ogun ni ìwọ́de náà jọ ní irú àsìkò yìí.

Ó fi kun pé tí àwọn èèyàn bá fẹ́ ṣe ìwọ́de kí oníkálukú lọ sí ìpínlẹ̀ rẹ̀ àti pé àwọn kò fẹ́ ìwọ́de ní ilẹ̀ Yorùbá lápapọ̀.

Ó ní tí wọ́n bá ṣe ìwọ́de, àwọn ọmọ jàǹdùkú le ti ara bẹ́ẹ̀ gba ìwọ́de náà mọ́ àwọn èèyàn lọ́wọ́ tí wọ́n sì máa fi da omi àláfíà ìlú rú.

Ó rọ àwọn ọ̀dọ́ láti gbájúmọ́ iṣẹ́ pàápàá iṣẹ́ àgbẹ̀ dípò lílo àsìkò láti fi ṣe ìwọ́de tí kò ní ṣe àǹfàní kankan fún ìlú.

Nínú ọ̀rọ̀ rẹ̀, Ààrẹ ẹgbẹ́ ọmọ Oodua ní àgbáyé ìyẹn Yoruba Council Worldwide (YCW), Oladotun Hassan sọ pé láti ìgbà tí ààrẹ Tinubu ti wà lórí ipò ló ti ń ṣe ọ̀pọ̀ ìgbésẹ̀ láti fi mú ayé dẹrùn fún gbogbo èèyàn.

Ó ní ọ̀pọ̀ nǹkan ìwúrí ni Tinubu ń ṣe bíi fífún àwọn ìjọba ìbílẹ̀ láṣẹ láti máa ná owó wọn fúnra wọn àti sísọ owó oṣù tó kéré jùlọ di 70,000 lẹ́nu ìgbà tó di ààrẹ àti pé kò yẹ kó jẹ́ pé wọ́n máa ṣe ìfẹ̀hónúhàn ni.

Hassan ní ó fojú hàn pé ìwọ́de tí wan fẹ́ ṣe náà ní ọ̀rọ̀ òṣèlú nínú àti pé irúfẹ́ ìwọ́de tó wáyé lọ́dún 2020 ìyẹn Endsars kò bí èso rere.

Ó ní ìdí táwọn àgbà Yorùbá ṣe ń tako ìwọ́de ní ìpínlẹ̀ Eko kò ṣẹ̀yìn àwọn nǹkan tó tẹ̀yìn ìwọ́de Endsars jáde àti pé ìwọ́de tí àwọn kan ń pè fún lásìkò yìí dàbí wí pé wọ́n ń pè fún ogun ni.

Ó sọ pé Tinubu nìkan kọ́ ló yẹ káwọn ọ̀dọ́ máa wọ́ ìdí rẹ̀, ó ní àwọn gómìnà àti ọ̀pọ̀ mínísítà ló yẹ káwọn ọ̀dọ́ bá sọ̀rọ̀.

Ó fi kun pé nǹkan tó ń ṣẹlẹ̀ ní Kenya náà yẹ kó jẹ́ ẹ̀kọ́ fún àwọn ọ̀dọ́ Nàìjíríà nítorí ìwọ́de náà padà di nǹkan tí ẹ̀mí àwọn èèyàn ń lọ sí.

Ó pàrọwà sáwọn ọ̀dọ́ láti pè fún ìjíròrò pẹ̀lú ààrẹ dípò láti máa gbèrò ìwọ́de.

Bákan náà ló rọ ààrẹ láti pèsè ààyè tí àwọn ọ̀dọ́ fi lè máa rí ààrẹ tàbí aṣojú ààrẹ bá sọ̀rọ̀ ní ìjọba ìbílẹ̀ kóówá wọn.

Ó ní kò yẹ kí àwọn ọ̀dọ́ fàyè sílẹ̀ fún àwọn olóṣèlú láti máa lò wọ́n tako ara wọn.

Peter Obi sọ pé kí Ọnanuga tọrọ àforíjì kó sì sanwó ìtanràn, bí bẹ́ẹ̀ kọ́…..

Gbọ́láhàn Quseem

Gómìnà ìpínlẹ̀ Anambra nígbà kan rí, tó tún jẹ́ olùdíje dupò Ààrẹ lábẹ́ ẹgbẹ́ òṣèlú Labour Party nínú ètò ìdìbò gbogbo-gbòò tó kọjá, Peter Obi, ti kọ̀wé sí Olùdámọ̀ràn pàtàkì sí Ààrẹ Bọ́lá Ahmed Tinubu lórí ẹ̀sùn kan tí Ọ̀gbẹ́ni Bayọ Ọnanuga, fi kàn òun tí kìí ṣòótọ́.

Obi ni ki Ọnanuga tọrọ aforiji lọwọ oun laarin ọjọ mẹta, ko si tun san biliọnu marun-un Naira gẹgẹ bi owo ‘gba, ma binu’ fun ẹsun eke to fi kan oun, aijẹ bẹẹ, oun ati ẹ yo jọ gbe mu nkan ‘lẹ niwaju ni ‘le-ẹjọ

Ẹ o ranti pe lẹnuni lọọlọọ yi ni Ọnanuga fẹsun kan Obi lori ẹrọ ayelujara rẹ pe oun lo wa lẹyin gbogbo wahala tawọn ọmọlẹyin rẹ n dasilẹ, paapaa latari bawọn kan ṣe n leri leka pe awọn yo ṣe iwọde ati ifẹhonu han ta ko ijọba Aarẹ Tinubu.

O ni Peter Obi lo n dana ija naa labẹnu, ohun to si n fọn si fere awọn alatilẹyin rẹ n gbe sita.

Ọnanuga ke sawọn agbofinro gbogbo ninu ọrọ rẹ ọhun pe ki wọn tara ṣaṣa lọọ mu Peter Obi nibikibi to ba wa, o ni ki wọn tete bẹrẹ si fibeere po o nifun pọ, ati pe ti aburu kan ba fi le tidi ifẹhonuhan ọhun jade, Obi lo maa dahun fun-un.

Amọ loju-ẹsẹ ni ẹgbẹ oṣelu Labour Party ti fesi si ọrọ yi nipasẹ Alukoro wọn, Obiorah Ifoh, pe irọ gbuu ni awọn ẹsun naa, o ni Ọnanuga n sọ ohun t’oju rẹ ko to

Amọ ninu lẹta kan ti Peter Obi kọ si Ọnanuga, nipasẹ agbẹjọro rẹ, Amofin agba Oloye Alex Ejesieme, o ni ọrọ ibanilorukọjẹ ati ifẹsun eke kan ni gbaa ni ọrọ ọhun ti Ọnanuga sọ nipa onibaara oun jẹ.

Latari eyi, o ni Ọnanuga ni lati san biliọnu marun-un owo itanran fun bo ṣe ta ẹrẹ si aṣọ aala Peter Obi, o si gbọdọ tọrọ aforiji lọwọ rẹ, o tun ni lati ko ọrọ rẹ jẹ ninu awọn oju-iwe awọn iwe iroyin ilẹ wa meloo kan.

Lẹta naa sọ pe laarin wakati mejilelaadọrin ni ki Ọnanuga ti gbe igbesẹ titọrọ aforiji naa, aijẹ bẹẹ, o ni lati san ṣokoto rẹ kia, ko si mura lati pade awọn nile-ẹjọ, tori awọn ti ṣetan lati wọ tuuru de kootu lori ẹsun ibanilorukọjẹ, ifẹsun eke kan ni ati mimọ-ọn-mọ kan ni labuku to ṣe si Peter Obi.

Ọpọ awọn to sọrọ lori iṣẹlẹ yi ni wọn kan saara si Peter Obi lori igbesẹ to gbe yi. Lori ẹrọ ayelujara, Micheal Nwaechiodo sọ pe, “Inu mi dun pe Peter Obi ṣe ohun to ṣe yii. Ọkunrin ti wọn n pe ni Ọnanuga yi ti fẹ maa koyan ni rira pẹlu awọn ọrọ kọrọ to n jade lẹnu ẹ sigboro aye’’.

Bakan naa ni Aniekan Nelson sọ pe, “Peter Obi fẹ ki Bayọ Ọnanuga mọ pe bo ba debi olufimọ, aa fọrọ mọ ni. Opin gbọdọ de ba iroyin eke nitori oṣelu.”
Bẹẹ lawọn min-in naa sọ.a ipinlẹ Anambra nigba kan rí, tó tún jẹ́ olùdíje dupò ààrrẹ lábẹ́ ẹgbẹ́ òṣèlú Labour Party nínú ètò ìdìbò gbogbogbò tó kọjá, Peter Obi, ti kọ̀wé sí Olùdámọ̀ràn pàtàkì sí Ààrẹ Bọ́lá Ahmed Tinubu lórí ẹ̀sùn kan tí Ọ̀gbẹ́ni Bayọ Ọnanuga, fi kan-an òun tí ki i ṣòoótọ́.

Obi ni ki Ọnanuga tọrọ aforiji lọwọ oun laarin ọjọ mẹta, ko si tun san biliọnu marun-un Naira gẹgẹ bi owo ‘gba, ma binu’ fun ẹsun eke to fi kan oun, aijẹ bẹẹ, oun ati ẹ yo jọ gbe mu nkan ‘lẹ niwaju ni ‘le-ẹjọ

Ẹ o ranti pe lẹnuni lọọlọọ yi ni Ọnanuga fẹsun kan Obi lori ẹrọ ayelujara rẹ pe oun lo wa lẹyin gbogbo wahala tawọn ọmọlẹyin rẹ n dasilẹ, paapaa latari bawọn kan ṣe n leri leka pe awọn yo ṣe iwọde ati ifẹhonu han ta ko ijọba Aarẹ Tinubu.

O ni Peter Obi lo n dana ija naa labẹnu, ohun to si n fọn si fere awọn alatilẹyin rẹ n gbe sita.

Ọnanuga ke sawọn agbofinro gbogbo ninu ọrọ rẹ ọhun pe ki wọn tara ṣaṣa lọọ mu Peter Obi nibikibi to ba wa, o ni ki wọn tete bẹrẹ si fibeere po o nifun pọ, ati pe ti aburu kan ba fi le tidi ifẹhonuhan ọhun jade, Obi lo maa dahun fun-un.

Amọ loju-ẹsẹ ni ẹgbẹ oṣelu Labour Party ti fesi si ọrọ yi nipasẹ Alukoro wọn, Obiorah Ifoh, pe irọ gbuu ni awọn ẹsun naa, o ni Ọnanuga n sọ ohun t’oju rẹ ko to

Amọ ninu lẹta kan ti Peter Obi kọ si Ọnanuga, nipasẹ agbẹjọro rẹ, Amofin agba Oloye Alex Ejesieme, o ni ọrọ ibanilorukọjẹ ati ifẹsun eke kan ni gbaa ni ọrọ ọhun ti Ọnanuga sọ nipa onibaara oun jẹ.

Latari eyi, o ni Ọnanuga ni lati san biliọnu marun-un owo itanran fun bo ṣe ta ẹrẹ si aṣọ aala Peter Obi, o si gbọdọ tọrọ aforiji lọwọ rẹ, o tun ni lati ko ọrọ rẹ jẹ ninu awọn oju-iwe awọn iwe iroyin ilẹ wa meloo kan.

Lẹta naa sọ pe laarin wakati mejilelaadọrin ni ki Ọnanuga ti gbe igbesẹ titọrọ aforiji naa, aijẹ bẹẹ, o ni lati san ṣokoto rẹ kia, ko si mura lati pade awọn nile-ẹjọ, tori awọn ti ṣetan lati wọ tuuru de kootu lori ẹsun ibanilorukọjẹ, ifẹsun eke kan ni ati mimọ-ọn-mọ kan ni labuku to ṣe si Peter Obi.

Ọpọ awọn to sọrọ lori iṣẹlẹ yi ni wọn kan saara si Peter Obi lori igbesẹ to gbe yi. Lori ẹrọ ayelujara, Micheal Nwaechiodo sọ pe, “Inu mi dun pe Peter Obi ṣe ohun to ṣe yii. Ọkunrin ti wọn n pe ni Ọnanuga yi ti fẹ maa koyan ni rira pẹlu awọn ọrọ kọrọ to n jade lẹnu ẹ sigboro aye’’.

Bakan naa ni Aniekan Nelson sọ pe, “Peter Obi fẹ ki Bayọ Ọnanuga mọ pe bo ba debi olufimọ, aa fọrọ mọ ni. Opin gbọdọ de ba iroyin eke nitori oṣelu.”
Bẹẹ lawọn min-in naa sọ.

Obìnrin kan lóbí ọmọ fún mi àwọn tí wọ́n ń f’àwòrán wọn hàn, kìí ṣe ìyàwó mi -Akpabio

Gbọ́láhàn Quseem

Ààrẹ ilé ìgbìmọ̀ aṣòfin, Sẹ́nẹ́tọ̀ Godswill Akpabio ló ti tọrọ àforíjìn lọ́wọ́ akẹgbẹ́ rẹ̀ obìnrin Sẹ́nẹ́tọ̀ Natasha Akpoti Uduaghan.

Akpabio gbe igbeṣẹ naa lasiko ti apero ile igbimọ aṣofin n lọ lọwọ, lẹyin ọsẹ kan to ti sọrọ ti ọpọ eeyan ni o fi tabuku akẹgbẹ rẹ ọhun

Ninu fọnran kan lori ayelujara lo ti foju han pe aarẹ ile-asofin agba naa ti tọrọ aforijin.

Ohun ti Aarẹ ile igbimọ aṣofin n tọrọ aforijin le lori ni ọrọ kan to sọ fun Sẹnetọ Natasha Akpoti Uduaghan, ẹni to n soju ẹkun idibo aarin gbungbun ipinlẹ Kogi pe, ko ma sọrọ ti ile o ba ti ni ko sọrọ nitori ile igbimọ aṣofin ki ṣe ile igbafẹ alẹ.

Ohun ti Natasha sọ ni “Aarẹ ile, a ko fẹ ki ofin yi ku, a fẹ se atunṣe diẹ si sir.”

Akpabio fesi pada pe,”Sẹnetọ Natasha, ni ile igbimọ aṣofin yii, ile ni lati fun ẹ ni ore ọfẹ ko sọrọ, ki o to le sọrọ sita.”

“Ha, ẹ ma binu, ẹ forijin mi” Akpoti Natasha fesi pa

Ohun ti Natasha sọ ni “Aarẹ ile, a ko fẹ ki ofin yii ku, a fẹ se atunṣe diẹ si sir.”

“Mo mú ilé ìgbafẹ́ alẹ́ wá gẹ́gẹ́ bí àpẹẹrẹ, nitori awọn èèyàn ibẹ̀ ma n pariwo ju orin tí wọ́n n gbọ́ lọ, awọn èèyàn sì mí gbọ́ lórí ayélujára ni.”

ÀIàyé lórí ohun tó fàá tí Dangote kò fi ní ‘lé l’ókè-òkun.

Gbọ́láhàn Quseem

Oríṣiriṣi ifànfà ló ti wáyé láàrin àwọn ará ‘lú ‘lórí ọrọ ti Dangote sọ, níbi ti àwọn kan ti n fara mọ́ pe ohun tó ṣe dára fun ìdókòòwò, nítorí pé sísan owó ‘légbé rọrùn ju kíkọ́ ‘lé lọ.

Síbẹ̀ awọn kan wa to tako erongba rẹ pe pẹlu gbogbo owo to ni, ṣe o yẹ k’iru olowo bi tiẹ ma ni ‘le l’oke-okun tabi yalegbe

Dangote ṣalaye pe ohun to fa t’oun fi gbe awọn igbesẹ ti oun gbe ni lati ri pe orilẹ-ede Naijiria goke agba.

“Idi ti mi o fi ni ile ni ‘lu London tabi Amẹrika ni pe, mo fẹ mojuto idagbasoke didaleeṣẹ silẹ lorilẹ-ede Naijiria.

Mo fẹ ki orilẹ-ede Naijiria mu awọn ala rere rẹ ṣẹ. Koda, Yatọ si ile ti mo ni ni ‘lu Eko, mo ni ile miran ni Kano to jẹ ilu mi. Igbakugba ti mo ba lọ si ‘lu Abuja, mo maa n san owo ‘le nibẹ ni.”

Ìjọba orílẹ́-èdè UAE ti gbẹ́sẹ̀ kúrò lórí òfin tó fi de físà ọmọ Nàìjíría.

Gbọ́láhàn Quseem

Mínísítà ètò ìròyìn àti ìlanilọ́yẹ̀ ní orilẹ̀-èdè Nàìjíríà, Ọ̀gbẹ́ni Mohammed Idris ti sọ́ di mímọ̀ pé àwọn ọmọ Nàìjíríà ti l’ànfààní láti gba físà lati rìnrìn-àjò lọ sí orílẹ̀-èdè United Arab Emirates(UAE) báyìí lẹ́yìn tí ìjọba orílẹ́-èdè naa ti gbẹ́ṣẹ̀ kúrò lórí òfin tó fi de físà ọmọ Nàìjíríà.

Minisita ṣalaye ọrọ naa fawọn akọroyin n’ile-iṣẹ ijọba niluu Abuja, o ni igbesẹ naa waye lẹyin ti ijọba apapọ orilẹ-ede Naijiria s’asọye pọ pẹlu orilẹ-ede UAE lori ọrọ fisa ọhun.

Minisita ni, ijọba Naijiria ti n ba ijọba orilẹ-ede UAE sọrọ naa tipẹ, lori bawọn ọmọ Naijiria yo ṣe l’anfaani pada lati maa gba fisa lati rinrin-ajo lọ si orilẹ-ede UAE ọhun.

‘’ Ọjọ-Aje, ọjọ kẹẹdogun osu yi ni ibuwọlu adehun lori ọrọ naa waye.

Lati oni lọ, awọn ọmọ Naijiria to ba fẹ rinrin-ajo lọ si orilẹ-ede UAE ti lanfaani lati ṣe bẹẹ bayi i,” minisita eto iroyin lo fi kun ọrọ rẹ bẹẹ.

Ti ẹ o ba gbagbe, ọdun 2022 ni ijọba orilẹ-ede UAE fofin de fisa awọn ọmọ Naijiria lọ si orilẹ-ede naa.

Sé Ládojà náà ṣetán láti jẹ ọba kó tó j’ọba?

Gbọ́láhàn Quseem

Ọ̀rọ̀ ifànfà tó wáyé lẹ́yìn ìgbà tí Ọba Adétúnjí gbéṣẹ̀ kí ó tó dipé Ọba Mahood Olalekan Balogun di Olúbàdàn tuntun, ló tún fẹ́ dá wàhálà míràn sílẹ̀ báyìí, ní bí í ìjọba ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́ ṣe gbé ìlànà tuntun kalẹ̀ lórí bí wọn yó ṣe máa j’oyè ọ̀hun.

Gbogbo eeyan lo ti mọ pe gomina tẹlẹri nipinlẹ Ọyọ, Oloye Rasidi Adewolu Ladoja ni yo bọ s’ori apere lẹyin Ọba to ṣẹṣẹ jẹ yi.

Bo tilẹ jẹ pe ṣaaju asiko yi ni wahala ẹni ti ipo Olubadan kan ti kọkọ suyọ ni kete ti ọba ana, Oba Mahood Olalekan Balogun waja.

Ọrọ ọhun lo ti n ja raninraninn fun bi oṣu mẹrin, ki gbogbo rẹ to dopin lọjọ Ẹti, ọjọ Kejila, oṣu Keje, ọdun 2024 nigba ti ‘jọba ipinlẹ Ọyọ gbe ọpa-aṣẹ fun Ọba Akinloye Owolabi Olakulehin, gẹgẹ bi Olubadan kẹtalelogoji.

Ninu iwe ilana eto ti wọn ṣe lọjọ naa, ijọba Ọyọ kọọ sibẹ pe, Oloye to ba ni ade to ga julọ ninu awọn ti ipo ọhun tọ si ni yo j’oye Olubadan.

Bi ẹ ko ba gbagbe, Gomina ana ni, ‘pinlẹ Ọyọ, Oloye Ladoja ti sọ nigba diẹ sẹyin pe oun ko le de ade kankan, gẹgẹ bi ilana ti ijọba gbe kalẹ.

Ọna lati dena Ladoja, lati ma ṣe di Olubadan ni ijọba gbe kalẹ, ninu agbeyẹwo ilana ti wọn yoo fi maa jẹ oye ọhun ni lọdun 2023.

Abala kẹrin ninu akọsilẹ ilana jijẹ oye Olubadan ti ọdun 1957 sọ pe “ẹni ti wọn yo mu gẹgẹ bi ọmọ oye ti Olubadan tọsi ni oloye ti ipo rẹ ba ga ju .”

Ṣugbọn ninu abala kẹrin agbeyẹwo ilana ti ijọba Seyi Makinde ṣe lọjọ Kẹrinla, oṣu Keje, ọdun 2023, o sọpe: “ẹni ti wọn yo mu gẹgẹ bi ọmọ oye ti Olubadan kan ni ọba ti ade rẹ ga julọ.”

Ko sẹni meji ti ipo rẹ tun ga ju ti Ladoja lọ ninu awọn to n jẹ oye Olubadan bayi, ṣugbọn ti baba naa ti kọ jalẹ wi pe oun ko le ba wọn de ade paali.

Ohun to sunmọ ni pe, Oloye Ladoja le ma ni anfaani lati de ipo Olubadan ti
ilana yi ba di mumu sẹ.

NAFDAC gbẹsẹ lé ayédèrú oògùn amárale táwọn ọkùnrin fi ń ṣe ‘kerewà’ ní Sókótó

Fẹ́mi Akínṣọlá

Àjọ tó rí sí oúnjẹ jíjẹ àti òògùn lílò lórílẹ̀-èdè Nàìjíríà ‘National Agency For Food And Drug Administration And Control’ (NAFDAC), ẹ̀ka ti ìpínlẹ̀ Sókótó, ti kéde pé àwọn ti gbẹ́sẹ̀ lé òbítíbitì ayédèrú òògùn òyìnbó kan táwọn ọkùnrin máa ń lò tó máa ń fún wọn lágbára láti bá obìnrin sùn dáadáa tí wọ́n kó wọ̀lú náà lọ́nà àìtọ́

Ọjọ Aje, ọjọ kẹjọ, oṣu Keje, ọdun yii, ni Ọga agba patapata fun ajọ naa nipinlẹ Sokoto, Ọgbẹni Garba Adamu, sọrọ ọhun di mimọ lasiko to n ba awọn oniroyin sọrọ nipa aṣeyọri wọn nipinlẹ Ṣokoto ati agbegbe rẹ lọdun yii.

O ni, ‘A ti gba obitibiti ayederu oogun oyinbo kan tawọn ọkunrin maa n lo lati fi ba awọn obinrin sun, a ṣewadii daadaa nipa oogun ọhun, a si ni ẹri to daju ṣaka pe awọn eroja kan ti wọn fi ṣoogun ọhun ko daa fun lilo awọn araalu, akoba nla gbaa ni oogun naa maa fa fun awọn ti wọn ba lo o lọjọ iwaju.

O waa rọ awọn araalu ọhun, paapaa ju lọ awọn ọkunrin ti wọn maa n lo awọn oogun to le jẹ ki wọn ba obinrin sun daadaa lasiko ibalopọ pe ki wọn jawọ ninu iwa palapala naa, nitori pe ki i ṣe ohun to daa fara rara, to si ni ipalara fun wọn lọjọ iwaju.

O ni bi wọn ba maa ra oogun yoowu, ki wọn ri i daju pe eyi to jẹ ojulowo, to si ni ontẹ NAFDAC lara ni wọn ra lọja.