Àjo̩ NEMA pàro̩wà fún àwo̩n ènìyàn láti kúrò ní bèbè odò báyìí

Yínká Àlàbí

Ẹkun omi mẹmii ati dukia lọ ni ipinlẹ Bauchi ni eyi to mu ki ijọba ipinlẹ naa tete ko awọn ti ori ko yọ si awọn yara ikawe kan, awọn kan tilẹ yari pe yara ikawe naa ko le gba awọn ati ẹbi ni eyi ti o mu ki wọn si taku si alapa ile wọn ti ẹkun omi wo ku.
Ọsẹ to koja ni ọko oju omi lo sadede doju bolẹ ni ipinlẹ Adamawa, eyi si mu ki awọn alaabo omi tete ji giri si isẹ naa. Ojo bii wakati mẹfa to rọ lai duro lo fa ẹkun omi naa.
Awon ajo alaabo omi ni orileede yii, NEMA (National Emergency Management Agency) ti kede fun gbogbo awon to wa lagbegbe omi lati kuro bayii nitori ẹkun omi. Wọn ni ile ti ẹkun omi parẹ ni ipinlẹ Adamawa nikan le ni ẹgbẹta (600).
Koda alukooro ọlọpaa ipinlẹ naa SP Suleiman Nguroje ni awọn ko tii le sọ iye emi to sọnu sinu ẹkun omi naa nitori pe awọn ajọ alaabo omi si n sa oku kiri, bẹẹ si ni awọn ẹbi lọtun losi naa n wa awọn eniyan wọn.
Isẹlẹ buruku naa gbomije loji ọpọ eniyan paapaa julọ ni awọn adugbo bii ile olowo pọọku Shagari Low Cost ati Yolde Pate to wa ni ilu Yola.
Awọn ajọ NEMA si ti se ikilọ gidi fun awọn to n gbe ni agbegbe odo ni awọn ipinlẹ bii Anambra, Sokoto, Gombe, Edo, Ogun, Bayelsa ati awọn agbegbe wọn. Wọn ni ẹkun omi yii le ya de awọn agbegbe naa laipẹ ọjọ. Wọn ni oju koto idaminu to ba yẹ ki a ko, ki a tete koo ki omi to wa ọna fun ara rẹ.

Erin ya bo oko l’Ógùn

Yínká Àlàbí

Awọn agbebọnrin lo gba’jọba oko ni ilẹ Hausa nigba ti Erin o jẹ koloko o l’oko bẹẹ ni ko jẹ ki olodo o lo s’odo ni agbegbe Itasin-Imobi ni ijọba ibilẹ Ijẹbu-East ni ipinlẹ Ogun.
Awọn ara agbegbe naa ni isoro Erin yii ti to bii ọdun mẹrin bayii ti wọn ti n yọ wa si oko ti wọn si maa n le awọn kuro l’oko. Wọn ni eyi to mu ẹmi Musa Kalamu lọ lo jẹ kayeefi fun gbogbo awọn ara agbegbe naa.
Alukoro ọlọpaa ipinle Ogun, ọgbẹni Lanre Ogunlowo ni agọ ọlọpaa ipinlẹ naa mọ sii. Awọn si ti kan si ajọ ijọba ipinlẹ Ogun to ni igbo naa. Ajọ naa salaye pe ọgba ẹranko naa lo ni gbogbo igbo naa sugbọn bi idagbasoke se n de ni awọn agbẹ n sun mọ igbo naa.
Ọgba ẹranko naa ni wọn n pe ni “Queen Elizabeth Elephant Section”. Awọn alabojuto ọgba naa ni gbogbo ohun to ba gba lawọn maa n fun un lati ma se jẹ ki iru rẹ sẹlẹ mọ. Korede Musa to jẹ ọmọ oloogbe naa lo n salaye ohun toju awọn ri loko nigba ti awọn Erin mẹfa ya bo oko ti wọn si gbẹmi baba oun.
Eni ori yọ o dile ni awọn agbẹ agbegbe naa se, wọn ti fi oko naa silẹ patapata bayii.

Ó di 2031 kí ipò Ààrẹ tó kan apá Àríwá.

Fẹ́mi Akínṣọlá

Ìpàdé alágbára ọlọ́jọ́ méjì gbáko èyí tó kó àwọn ojúùmi tó ọ̀rọ̀ ìlú nínú òṣèlú Naijiria sínú ti wáyé niluu Kaduna, níbi ti wọ́n ti ìgbéwọ̀n iṣẹ́ Ààrẹ Bola Tinubu fún ọdún méjì sí orí ìwọ̀n.

Ninu ipade naa ni Sẹnetọ George Akume; Akọwe ijọba apapọ ti ṣalaye pe o di 2031 ki ipo aarẹ to kan apa Ariwa.

Ọjọ Iṣẹgun ọsẹ yii ni ipade ti ẹgbẹ Sir Ahmadu Bello Memorial Foundation gbe kalẹ naa waye, pẹlu aṣoju lati awọn ipinlẹ mọkandinlogun lati Ariwa ati Abuja.

Nigba to n jiṣẹ Aarẹ Bola Tinubu,George Akume ṣalaye pe ileri Aarẹ Tinubu to ṣe pẹlu eto Renewed Hope ti n wa si imuṣẹ.

O fi kun un pe awọn eto naa gbọdọ maa tẹsiwaju lai si idaduro kankan titi di 2031.
Ninu ọrọ rẹ, Akume ran awọn oloṣelu ilẹ Hausa to n mura silẹ fun ipo aarẹ ni 2027 leti pe ko ti i kan wọn.

Aṣoju aarẹ naa sọ pe bi a ba tẹle ilana pinpin ipo aarẹ, ko ni i kan apa Ariwa titi di 2031.

“Ni 1999, awọn oloṣelu apa Ariwa bii Solomon Lar, Adamu Ciroma, Abubakar Rimi ati Jerry Gana, fẹnu ko pe pinpin ipo agbara laaarin ara wa lo le mu alaafia wa.

“Bo si tilẹ jẹ pe wọn ko kọ ọ silẹ, ẹnu ko le e lori sibẹ naa. Fun idi eyi, o di 2031 ko too kan Ariwa.”

Akume lo sọ bẹẹ.

O rọ awọn eeyan Oke Ọya lati ṣe suuru titi ti yoo fi kan wọn.

“Ẹ jẹ ka ni suuru, Naijiria ko ni i parẹ ko too di 2031.

Nigba to ba kan wa, orilẹede yoo mọ.’
Malam Nuhu Ribadu,Oludamọran lori ọrọ aabo ni Naijiria toun naa wa nibi ipade yii, kin Geoge Akume lẹyin.

Nigba to n gboriyin fun Aarẹ Tinubu, Ribadu sọ pe ikọlu awọn ikọ apaayan;Boko Haram ati ija ẹlẹyamẹya ti dinku ninu iṣakoso Tinubu ti ko ti i ju ọdun meji lọ.

Ribadu sọ pe iyatọ to gbooro lo wa ninu eto aabo bayii, ti a ba fi we ti ijọba to kuro nipo naa.

Fun apẹẹrẹ, o ni eeyan 1,192 ni wọn pa ni Kaduna labẹ ijọba ana, awọn to le lẹgbẹrun mẹta 3,348 ni wọn si ji gbe bi Ribadu ṣe sọ.

O le ni ẹgbẹrun marun-un eeyan to padanu ẹmi nipinlẹ Benue bi Ribadu ṣe wi, ni deede asiko yii ninu ijọba to gbesẹ.

O ni ṣugbọn adinku to foju han gidi lo ti ba ikọlu ati ijinigbe bayii labẹ ijọba Tinubu.

Oludamọran lori eto aabo naa tẹsiwaju, pe eyi ṣee ṣe pẹlu aṣẹ ti Tinubu pa fun awọn ẹṣọ alaabo lati ri i pe wọn ṣẹgun igbesunmọmi.

O ni eeyan 11,259 ti wọn ji gbe loṣu Karun-un ti gba itusilẹ latari iṣẹ awọn ṣọja ni Ariwa-Iwọ-Oorun.

Ribadu sọ pe ọpọ awọn olori agbesunmọmi ati awọn ọmọ ẹgbẹ wọn ni awọn ẹṣọ alaabo Naijiria ti pa ni Zamfara, Kaduna ati ipinlẹ Katsina.

Gbogbo awọn eto idagbasoke mi-in ti Aarẹ Tinubu tun n ṣe, wa lara idi ti iṣakoso naa fi gbọdọ maa tẹsiwaju, ti agbara yoo si wa ni Guusu ilẹ yii di 2013, bi Malam Ribadu ṣe sọ.

Ninu awọn eeyan to kin itẹsiwaju ipo aarẹ Naijiria lẹyin lati wa nilẹ Yoruba ni ẹgbẹ Afẹnifẹre ati eyi ti a mọ si The Middle Belt Forum.

Akọwe eto ninu ẹgbẹ Afẹnifẹre, Kole Omololu, ṣalaye pe o daa ki ipo aarẹ ṣi wa ni apa Guusu ilẹ yii di 2031.

O ni fun dọgban-dọgba ati alaafia ni eto pinpin igbo agbara wa fun.

Omololu sọ pe bi wọn ṣe n sọ fun wọn l’Oke Ọya lati ṣe suuru di 2031 yoo mu irẹpọ wa lẹyin ohun gbogbo.

Bakan naa ni Bitrus Pogu, Aarẹ ẹgbẹ Middle Belt Forum, kin ijọba apapọ lẹyin lori aba pe ki awọn Ariwa ṣe suuru di 2031.

Bakan naa ni ẹgbẹ oṣelu APGA, sọ pe eto rere ni bi ipo aarẹ ba tẹsiwaju ni Guusu Naijiria.
Akọwe ijọba tẹlẹ, Babachir Lawal, ninu ọrọ tirẹ, sọ pe bii igba ti eeyan n fi ẹnikeji ṣe yẹyẹ ni ọrọ ti Akume ati Aarẹ Tinubu n sọ.

Babachir sọ pe Aarẹ Tinubu funra rẹ lo ru ofin pinpin ipo agbara, bẹẹ lo yi ilana ki aarẹ jẹ Musulumi, ki Igbakeji rẹ si jẹ Kristẹni pada.

Akọwe ijọba tẹlẹ naa sọ pe ko tọ si APC to ti da nnkan ru fun araalu lati maa paṣẹ apa ibi ti agbara yoo lọ.

Ọ fi kun un pe ko si akọsilẹ kankan to ni dandan ni ki aarẹ tun ti Guusu wa ni 2027.

Ni ti ẹgbẹ oṣelu APGA, awọn faramọ ipe naa to ni ki aarẹ wa lati apa Guusu ni 2027.

PDP ni tiẹ sọ pe aala ni yoo fi oko ọlẹ han ni 2027.

Wọn ni ọmọ Naijiria ni yoo fi ibo sọ ẹni ti wọn ba fẹ ko di aarẹ wọn.

Ẹ̀kún rẹ́rẹ́ ìròyìn tó ṣàfihàn Abdulrahman Bello ati awọn mẹrin mii saájú kí adájọ́ tó ní kí *wọ́n*
yẹgi fún un

̣Fẹ́mi Akínṣọlá

Ọgbà ilé ẹjọ́ gíga ipinlẹ̀ kwara kún fọ́fọ́ lónìí, ti ẹsẹ̀ kò sì gba èrò tó péjú sílé ẹjọ́ ọ̀hún.

Gbogbo wọn si lo fẹ fi eti wọn gbọ, ki wọn si fi oju wọn ri bi asekagba idajọ lori ẹsun ipaniyan ati ifipabanilopọ, ti wọn fi kan Abdulrahman Bello ati awọn mẹrin mii yoo se waye lonii .

Lati bii agogo meje owurọ lawọn eeyan ti n ya kẹti kẹti lọ ile ẹjọ, bẹẹ lawọn ẹṣọ alaabo duro wamu wamu si ọgba ile ẹjọ giga naa.

Igbejọ Abdulrahman Bello ati awọn mẹrin mii ti wọn fi ẹsun ipaniyan kan lo ti bẹrẹ lati inu osu keji ọdun yii lori ẹsun pe wọn sekupa Hasfot Yetunde Lawal ni ilu Ilọrin.

Asekagba idajọ bẹrẹ laago mẹsan kọja diẹ laarọ oni alamisi ọjọ kọkanlelọgbọn osu Keje ọdun yii
Adajọ Christiana Ajayi bẹrẹ kika igbẹjọ rẹ lago mẹsan kọja isẹju mẹwa.

Lẹyin o rẹyin, o da awọn afurasi mẹrin to n jẹjọ pẹlu Abdulrahman Bello silẹ, pe ki wọn maa lọ sile ni alaafia tori wọn ko mọ ohunkohun nipa ẹsun ipaniyan naa.

Amọ o wa sọ Abdulrahman si ẹwọn ọdun mẹwa lori ẹsun pe o ni ẹran ara ati ẹjẹ eeyan nikawọ rẹ.

Adajọ Ajayi si tun pasẹ pe ki wọn yẹgi fun Abdulrahman lori ẹsun ipaniyan ti wọn fi kan an tori oun lo pa Yetunde Hafsot.
Lasiko to n gbe idajọ rẹ kalẹ, Adajọ Christiana Ajayi to gbọ ẹni ọhun se atupalẹ idajọ rẹ wẹlẹwẹlẹ.

Adajọ naa ni “Lara ẹsun ti wọn fi kan iwọ Abdulrahman Bello ni pe o pa Hasfot Lawal o si ge ẹya ara rẹ.

Adajọ Christiana ni awọn ẹlẹri jẹri tako iwọ Abdulrahman Bello gẹgẹ bi ẹri tawọn agbofinro mu wa ile ẹjọ gẹgẹ bi ẹsẹ ofin ti laakalẹ.

Gẹgẹ bi ofin ijọba ipinlẹ Kwara to de iṣẹlẹ ijinigbe ati awọn iwa ọdaran mi.

Awọn agbofinro lati agọ ọlọpaa ọjọ ọba Ilorin ṣiṣẹ lori Hasfot Yetunde Lawal to dawati, lẹyin ti baba ọmọ naa, ọgbẹni Adefalu ti fi ẹjọ sùn lagọ ọlọpaa pe, oun ko ri ọmọ oun.

Awọn agbofinro bẹrẹ iwadii wọn, ti wọn si ri pe, ile iwọ Abdulrahman Bello ni Hasfot Yetunde Lawal wa.

Ìwádìí awọn agbofinro fi han pe, iwọ lo pe e lọjọ kẹtala oṣu keji ọdun yii wa si ile rẹ, gbogbo awọn mẹrin to ku, to n jẹjọ́ pẹlu rẹ, ko mọ kankan nípa ẹsun ti wọn fi kan wọn.”

Bakan naa, o ni Abdulrahman Bello ni awọn mẹrin to ku ti wọn dijọ fẹsun ipaniyan kan, ko mọ kankan nipa iṣẹlẹ naa, eyi si ni igba akọkọ ti oun yoo pa eeyan .

Adajọ Ajayi wa da wọn lare pe, ki wọn ma lọ ni idalare lai gba ijiya ẹsẹ kankan.
Lẹyin to gbe idajọ akọkọ naa kalẹ, Adajọ Christiana Ajayi wa mẹnu le ijiya ẹsẹ Abdulrahman.

Adajọ tẹsiwaju pe lẹyin ti Hasfot Yetunde Lawal de ile Abdulrahman Bello tan, ni o fi tipatipa ba lọ pọ.

“Fọ́nrán fidio ti ASP Daisi mu wa ile ẹjọ ati ọlọpaa Ayọdele lati ẹka otẹlemuyẹ fihan bi iwọ Abdulrahman Bello se jẹwọ fun wọn nipa isẹlẹ naa, ti eyi si jẹ ẹrí niwaju ile ẹjọ.

Bakan naa, ẹri ọrọ ẹnu rẹ ti agbẹjọro kọ kalẹ lọdọ awọn ọlọpaa tun safihan rẹ pe, o jẹri si pe iwọ lo pa Hasfot Yetunde Lawal.

Ninu iwe ti wọn fi gba ọrọ ẹnu rẹ silẹ lori iṣẹlẹ naa, wọn bi iwọ Abdulrahman Bello lere pe, n jẹ o ni ohun kan mii ti o fẹ fi kun ọrọ rẹ, o si sọ pe rara.”

Adajọ Christiana Ajayi ni gbogbo fọnran fidio ti wọn ti fi ọrọ wa ọ lẹnu wo lagọ ọlọpaa ni olopaa Ayodele Joshua mu wa ile ẹjọ.

Adajọ sọ pe pẹlu ẹri ti awọn ọlọpaa agbefọba mu wa si ile ẹjọ fihan pe, Abdulrahman lo pa Afsot .
Adajọ naa tun tẹsiwaju ninu alaye rẹ pe nigba ti awọn ẹlẹri ile iwosan n jẹri ni ile ẹjọ, ẹri wọn fihan pe, ẹya ara Hasfot Yetunde Lawal ni wọn gbe wa si ile ẹjọ.

“Niwaju gbogbo ile ẹjọ ni wọn ti ṣafihan fọnran fidio ti awọn ọlọpaa mu wa, nibi ti wọn ti ri Ada, Ọbẹ, aake, rọba, oogun, tabili ti ẹjẹ wa lori rẹ ninu ile rẹ.

Ninu fọnran fidio naa ni wọn ti ri ọwọ meji to jẹ ti oloogbe naa, ti iwọ Abdulrahman Bello ko si jiyan rẹ.

Ọlọpaa agbefọba sọ fun ile ẹjọ pe ni kete ti wọn de ile iwọ Abdulrahman Bello ni wọn ri bata ati ẹrọ ibanisọrọ Hasfot Yetunde Lawal pẹlu yẹti eti rẹ, ẹjẹ ati ẹya ara oloogbe naa pẹlu ọti lile.

Iwọ Abdulrahman Bello si sọ niwaju ile ẹjọ pe bi o se mu ọti lile tan, lo pa Hasfot Yetunde Lawal nitori lasiko igba naa ko si ẹni ti o ko lepa.

Awọn ọlọpaa ṣafihan fọnran fidio ibi to ti mu wọn lọ ile ilẹ ni agbegbe Oko Olowo, ni ibi to ju ẹya ara Hasfot Yetunde Lawal to ku si.

Ni agbegbe Oko Olowo yii si ni won ti pada ri ẹya ara Hasfot to ku nibi ti wọn ti ri itan, aya, ẹsẹ ati awọn ẹya ara mi.

Ti wọn si gbe le ọ lọwọ nibi ti wọn ti ya foto rẹ ati fọnran fidio, ti wọn si bi ọ lere pe ki lo gbe dani, o sọ pe ẹya ara Hasfot Lawal ni.

Ninu fọnran fidio ti wọn mu wa si Ile ẹjọ, wọn ri ìgbà, ẹjẹ ninu rọba, bata, ati asọ to ti yi pada di ẹjẹ eyi ti awọn ọlọpaa ni o jẹ irubọ.

Ninu ẹri ni ile ẹjọ wọn salaye bi o ṣe da ọti líle sinu ọwọ Hasfot mejeeji ti wọn ri ninu ile rẹ, ọ si sọ fun awọn ọlọpaa pe o fẹ fi ṣe ajo owo ni.”
Adajọ Christiana Ajayi salaye pe ẹri ayẹwo awọn Dokita ile iwosan nla UITH Ilọrin, fihan pe ẹya ara eeyan ni ohun ti awọn ọlọpaa ba ninu ile Abdulrahman.

“Dr Folaranmi ni ile iwosan nla UITH Ilọrin ,fi ẹri han ni ile ẹjọ pe ẹya ara Hasfot ni awọn ọlọpaa ri ninu ile rẹ.

Ẹri naa fihan pe iwọ Abdulrahman Bello jẹ ọdaju eeyan, apamọ lẹkun jaye

Orẹ Hasfot Yetunde Lawal naa jẹri ni waju ile ẹjọ bi Hasfot se dawati.

Abdulrahman Bello naa tun sọ fun ile ẹjọ pe nigba ti o ko le e da oku Hasfot Lawal gbe, lo lọ mu ọti lile, lẹyin naa lo ge oku rẹ wẹlẹwẹlẹ lati lọ danu.

“Abdulrahman salaye fun ile ẹjọ pe oun lo oogun to n mu nnkan ọkunrin le lati ba Afsot lopọ ni tipa”

Adajọ Ajayi wa salaye pe Abdulrahman Bello sọ fun ile ẹjọ lori pe o kabamo iwa ibi naa nitori o ti ba orukọ alfa ati mọlẹbi rẹ jẹ.”
Adajọ salaye pe Ọmọwe Adebọwale, to jẹ ajafẹtọ ọmọniyan, naa tun jẹri ni ile ẹjọ nipa awọn oun ti Abdurahman Bello ti sọ niwaju rẹ.

O ni Adebowale sọ fun ile ẹjọ pe ọti líle to mu lo, lo ti ọ ni itikuti to fi pa Hasfot Yetunde Lawal.

“Gbogbo awọn ẹri to wa niwaju ile ẹjọ giga yii fihan pe ọdaju eeyan ni ọ, ti o ba jẹ pe lootọ lo nifẹ oloogbe, to si fẹ fi se aya, o ni dẹmi rẹ legbodo .

Ṣugbọn a dupẹ lọwọ Ọlọrun to tu gbogbo asiri wọnyii, eyi fihan pe lootọ ni iwọ Abdulrahman Bello pa Hasfot Yetunde Lawal.

Iwa ọdaju gba a lo jẹ pe o pa Hasfot, lẹyin to pa tan, o tun lọ ibi ayẹyẹ inawo bi igba pe o ko ṣe kankan, a fi igba ti ọwọ ọlọpaa to tẹ.

Nitori eyi o jẹbi ẹsun ipaniyan.”

Lori ẹsun ipaniyan naa, ile ẹjọ pasẹ ki wọn yẹgi fun Abdulrahman Bello.

Lori ẹsun nini ẹya ara eeyan nikawọ ati ẹjẹ, ile ẹjọ pasẹ ki Abdulrahman Bello lọ ẹwọn ọdun mẹwa ati owo itanran ẹgbẹrun lọna ọgọrun kan naira.

Lori ẹsun ifipabanilopo adajọ ni Abdulrahman ko jẹbi nitori ko si ẹri fun.

Ayajọ ololufẹ to maa n waye lọjọ kẹrinla oṣu Keji odun ku dẹdẹ ni iroyin iku ọdọbinrin kan, Hafsoh Yetunde Lawal, gba ori ayelujara kan.

Iroyin naa sọ pe ọmọbinrin yii lọ sile ọrẹkunrin rẹ niluu Ilọrin, ati pe ibẹ lo ti pade iku ojiji ti ko si le wale mọ.

Baba to bi Hafsoh, Ọgbẹni Adefalu Lawal, lo pada lọọ fi iṣẹlẹ naa to ileeṣẹ ọlọpaa leti, lẹyin ọjọ kan ti wọn ti n wa a titi ti wọn ko ri i.

Lẹyin to de etigbọọ awọn ọlọpaa ni wọn tọpasẹ ẹrọ ibanisọrọ Hafsoh de ọdọ ọkunrin kan, Abdulrahman Bello.

Ọlọpaa to ṣoju ijọba to si jẹ ẹlẹrii keji nigba ti ọrọ naa pada de kootu, ṣalaye pe lọjọ kẹwaa, oṣu Keji ọdun 2025 ni ọkunrin kan ti wọn pe ni Adefalu Lawal, wa fi to awọn leti lagọ ọlọpaa Ọja Ọba, niluu Ilọrin, pe oun n wa ọmọ oun, Hasfoh Lawal to jade ti ko si pada wọle mọ.

O fi kun pe awọn tọpaṣẹ ẹrọ ibanisọrọ Hasfoh de ọdọ Abdurahman nitori oun lo pe e gbẹyin lọjọ naa.

Lọjọ kẹrinla, oṣu Keji lọwọ tẹ ọkunrin kan ti wọn pe ni Abdurahman Bello, lagbegbe Isalẹ Koto, niluu Ilọrin.

O ni Abdurahman mu awọn ọlọpaa lọ sile rẹ lọjọ kẹẹẹdogun, oṣu Keji.

Ọlọpaa naa fi kun un pe oju ọna Ọffa Garage lawọn de ti Abdurahman Bello fi jẹwo fawọn pe oun ti pa Hasfoh Yetunde Lawal, o ni ṣugbọn kawọn ma sọ fun ẹnikẹni.

Ọlọpaa naa sọ pe Abdulrahman fi owo ẹyin lọ awọn lọjọ naa, lati bo aṣiri rẹ.

O ni lẹyin naa ni awọn lọ sile rẹ, nibi ti awọn ti ri bata Yetunde ati ẹrọ ibanisọrọ rẹ meji.

“Nigba ti a wọ yara la ri ada to ni ẹjẹ lara, ọbẹ, rọba ti o rọ ẹjẹ si, ati ike ọda nibi ti ọwọ mejeji ti wọn da ogogoro si wa. O si jẹwọ pe oun pa a lati fi ṣe ogun owo ni.”

Ọlọpaa ni Abdurahman yii kan naa lo mu awọn lọ si agbegbe Oko-Olowo, nibi ti o ju ẹya ara to ku si.

Bo tilẹ jẹ pe Abdulrahman figba kan ṣalaye bakan naa ni kootu pe oun fun Yetunde lọrun lẹyin ibalopọ titi to fi ku, nitori koun le fi ẹya ara rẹ ṣowo.

O yi ohun pada laaye kan, o ni oun kọ loun pa Oloogbe naa.

Abdulrahman Bello sọ pe ikọ seemi-seemi ti i ṣe Asthma lo pa Yetunde, nigba toun ko si le da oku rẹ gbe jade nile loun kun un wẹlẹwẹlẹ.

Ẹni ọdun mejilelogun ni wọn pe Oloogbe Hafsoh Lawal, ipele to gbẹyin lo si wa nileewe ẹkọṣẹ awọn olukọ, n’Ilorin.

Ode isọmọlorukọ ọrẹ rẹ kan ni iroyin sọ pe o ti kuro lọjọ to di awati, to gba ile Abdulrahmon lọ ti ko si pada sile awọn obi rẹ mọ.

Ki wọn too mọ pe o ti ba iku ojiji pade ni.

Ìjọba àpapọ̀ fẹ́ fi ₦712bn ṣe pápákọ̀ ọkọ̀ òfurufú Èkó, ariwo ńlá gbòde

Fẹ́mi Akínṣọlá

Ṣé àwọn àgbà ní bí ọrọ nlá kò bá tíì tán èèyàn nlá kò ní-ín sinmi àròyé bẹẹ lọrọ rí bó ṣe jẹ pé
láti ìgbà tí ìjọba àpapọ̀ ti kéde pé òun buwọ́lu ₦712 billion láti fi ṣe àtúnṣe pápá kọ òfurufú Murtala tó wà n’Ikeja, ìpínlè Èkó, ni awuyewuye ti bẹ̀rẹ̀.

Minisita to n ri si irinajo afẹ, Festus Keyamo, lo kede l’Ọjọbọ to kọja, lẹyin ipade igbimọ awọn alaṣẹ, pe aarẹ ti buwọ lu owo naa.

Keyamo ṣalaye pe eyi ni atunṣe akọkọ to jẹ gboogi, lati igba ti wọn ti kọ papakọ ofurufu naa.

O fi kun un pe ki papakọ ofurufu yii le da bii awọn ẹlẹgbẹ rẹ lagbaaye ni ijọba ṣe fẹẹ tun un ṣe pẹlu 712bn.

Ṣugbọn ọpọ eeyan lo n sọ pe lasiko ti ebi n pa araalu, ti ọrọ aje dẹnukọle ni ijọba fẹẹ ko owo nla bẹẹ si ori papakọ ofurufu.

Ni itẹsiwaju alaye ati awijare rẹ nipa atunṣẹ papakọ ofurufu naa, Keyamo to jẹ agbẹjọro agba lorilẹ ede Naijiria, ṣalaye lọjọ Aiku ọsẹ yii pe
‘ Ki i ṣe pe a ya owo sọtọ fun atunṣe naa lati ara owo eto iṣuna Naijiria, awọn owo ti a n ri lati ara eto Ireti ọtun, Renewed Hope Infrastructural Funding, (to jẹ opo awọn nnkan ti Aarẹ Bola Tinubu sọ pe oun yoo ṣe fun araalu), ni a maa lo fun un.

“O ti le logoji ọdun ti wọn ti kọ papakọ ofurufu yii, gbogbo ẹ lo ti dógùn-ún.

“Orule rẹ ti n jo, gbogbo ibẹ lo ti di akọti to si n rùn, gbogbo ori aja naa lo ti n ya lulẹ, iru rẹ ko si si lọja mọ lasiko yii.

“Ẹ tun maa ri awọn eeyan ti wọn kọ isọ oriṣiiriṣii kaakiri ti wọn n ta n ta ọja nibẹ.

” Ijọba yii ṣeleri igbedide awọn nnkan amayedẹrun fun araalu, lara owo ti a n ri ko jọ lati ara sọbsidi ti a yọ kuro ati igbedide owo naira la maa lo.

”O maa gba wa to oṣu mejilelogun ka too pari ẹ.”

Bẹẹ ni Minisita to n ri si ọrọ irinajo afẹ naa ṣalaye.

O fi kun un pe bijọba ko ba tun papakọ ofurufu yii ṣe, ọpọ ileeṣẹ ọlọkọ ofurufu ni yoo kọ Naijiria ti.

Keyamo sọ pe awọn ileeṣẹ naa yoo maa bẹru, nitori bi ọna to wọ papakọ ofurufu ko ba daa, wọn yoo maa ro pe gbogbo awọn nnkan yoku naa ko daa ni.

O ni Papakọ ofurufu Murtala Muhammed yoo maa figagbaga pẹlu awọn bii ti Ethiopia, South Africa ati awọn mi-in lagbaaye ni lẹyin atunṣe naa.

“Ki i ṣe atunṣe apa kan lasan, a n tu u palẹ pata ni. Awọn opo nikan lo ku to maa duro, a dẹ maa bẹrẹ atunkọ lẹsẹkẹsẹ.”
Ọkan lara awọn to tako igbesẹ ijoba apapọ ni ẹgbẹ oṣelu African Democratic Congress (ADC), wọn n beere pe njẹ ile igbimọ aṣofin buwọ lu owo gọbọi naa.

ADC sọ pe inakuna ati ai ka araalu kun ni eyi jẹ.

Atẹjade ADC ti Akọwe apapọ wọn, Bolaji Abdullahi, fi sita lọjọ Aiku, ṣalaye pe iru inawo yii fi han pe ijọba Tinubu ko ka inira awọn ọmọ Naijiria si nnkan kan, ati pe APC ko mọ pe iya n jẹ araalu.

” Ki i ṣe papakọ ofurufu alarabara ni ẹka irinna ofurufu nilo bayii, abojuto gidi lo yẹ.

” O ṣoro lati jẹ ko ye wa pe ₦712 billion ni wọn maa fi tun papakọ ofurufu ti ko pẹ ti wọn tun un ṣe lẹẹkan si i.

“Ni orilẹede ti gbogbo ohun amayedẹrun ko si, ti awọn olukọ fasiti da iṣẹ silẹ, ti ko si eto ilera gidi ni wọn ti fẹẹ kowo le papakọ ofurufu.

“Ko si nnkan kan to ṣe papakọ ofurufu Murtala Muhammed”

Bẹẹ ni apa kan atẹjade ADC wi.

Ṣugbọn pẹlu ariyanjiyan to gbode yii, ohun to foju han ni pe pe ₦712 billion yoo bẹrẹ iṣẹ atunṣe ti won ni wọn fẹẹ fi ṣe ni papakọ ofurufu naa laipẹ.

PDP ń fa Goodluck Jonathan lójú mọ́ra láti dupò ààrẹ lọ́dún 2027

Ọgbọ́n yà bí ọ̀nà,PDP ń fa Goodluck Jonathan lójú mọ́ra láti dupò ààrẹ lọ́dún 2027

Fẹ́mi Akínṣọlá

Oníkálùkù ló ń ṣe kíyọ̀ ó dun ti òun.
Ojúmó kan, àrà tuntun ló ń jáde lágbo òṣèlú lorilẹ èdè Nàìjíríà. Tuntun tó tún jáde ni ìròyìn tó ní, ẹgbẹ òṣèlú Peoples Democratic Party, PDP, ti ń jíròrò láti fa ààrẹ orílè-èdè Nàìjíríà nígbà kan rí, Goodluck Jonathan kalẹ gẹgẹ bíi oludije fún ètò ìdìbò Ààrẹ lọdun 2027.

Jonathan lo ti gba isinmi lẹnu iṣẹ oṣelu lati igba to ti lulẹ lọdun 2015 ninu eto idibo aarẹ, ti ẹgbẹ oṣelu PDP si ti fidi rẹ mulẹ pe, ijiroro ti bẹrẹ pẹlu Jonathan lati jade dupo aarẹ tako Aarẹ Bola Tinubu ninu eto idibo to n bọ.

Awọn amoye kan gbagbọ pe igbesẹ nla ree lati dena de apapọ awọn ẹgbẹ kan.
Iroyin to tẹ wá lọwọ ni pe PDP, pẹlu ajọsepo awọn gomina ati olori labẹ ẹgbẹ oṣelu naa n gbiyanju lati ba Aarẹ Jonathan sọrọ lati jade dupo aarẹ ninu eto idibo ọdun 2027.

Malam Ibrahim Abdullahi, igbakeji agbẹnusọ ẹgbẹ oṣelu PDP, fidi iroyin naa mulẹ, to si jẹ ko di mimọ pe Jonathan setan lati fọ ohun rere si ibeere ẹgbẹ oṣelu PDP.

O ni igbesẹ lati fun Jonathan ni asia ẹgbẹ naa lo da lori ibeere awọn ọmọ Naijiria lati gbe aarẹ nigba kan ri naa pada nitori awọn araalu ti ri pe awọn se asise nla nigba ti wọn dibo tako Jonathan lọdun 2015.
“Niwọn igba to si wa ninu ẹgbẹ oṣelu PDP, a si le wa sita. Nigba ti awọn araalu ti mọ pe ohun to waye tẹlẹ ki n ṣe ẹjọ rẹ, wọn fun ni suuru, ti wọn si n bẹ Ọlọrun pe ko ran eeyan gidi wa .”

“Nigba ti a si nifẹ araalu lọkan, ti a si fẹ nnkan to da fun wọn, a ri pe o ṣe koko lati tẹ eti si ibeere araalu, ka si wa ọna abayọ si, ” Malam Ibrahim Abdullahi ṣalaye.

Bakan naa ni BBC tun gbọ pe ọpọ awọn olori ninu ẹgbẹ oṣelu PDP, tẹle Jonathan lọ si orilẹede Gambia ni ọsẹ to kọja pẹlu erongba lati ba sọrọ pe ko wa dije dupo aarẹ.

Lọwọ yii, Malam Ibrahim Abdullahi, ni aarẹ nigba kan ri ọhun n fi ami han pe yoo tẹwọgba ipe lati ọwọ PDP, to si tun ti fi awọn ohun to le di lọna silẹ.

O ni, “o ti n ba awọn eeyan sọrọ, to si n fun wọn ni ohun to le mu u dije fun ipo aarẹ.”

Onimọ nipa oṣelu, Ọjọgbọn Abubakar Kari ti fasiti ilu Abuja, gbagbọ pe eyi yoo fa ọpọ kudiẹkudiẹ ninu eto idibo ọdun 2027.

O ni, “ti Goodluck ba dije, ategun tuntun yoo de ba PDP, eyi ti wọn nilo tipẹ. Mo gbagbọ pe ijade Goodluck Jonathan yoo mu ifasẹyin ba awọn ẹgbẹ oṣelu to korajọ nitori awọn ni igbagbọ wa pe wọn yoo jẹ alatako nla.”

Ẹwẹ, iroyin mii tun jade pe PDP n ba gomina tẹlẹ nipinlẹ Kano, Sẹnetọ Rabiu Musa Kwankawso, sọrọ lati jade dupo gẹgẹ bi igbakeji pẹlu Goodluck Jonathan.

Fẹ́mi Akínṣọlá

Oníkálùkù ló ń ṣe kíyọ̀ ó dun ti òun.
Ojúmó kan, àrà tuntun ló ń jáde lágbo òṣèlú lorilẹ èdè Nàìjíríà. Tuntun tó tún jáde ni ìròyìn tó ní, ẹgbẹ òṣèlú Peoples Democratic Party, PDP, ti ń jíròrò láti fa ààrẹ orílè-èdè Nàìjíríà nígbà kan rí, Goodluck Jonathan kalẹ gẹgẹ bíi oludije fún ètò ìdìbò Ààrẹ lọdun 2027.

Jonathan lo ti gba isinmi lẹnu iṣẹ oṣelu lati igba to ti lulẹ lọdun 2015 ninu eto idibo aarẹ, ti ẹgbẹ oṣelu PDP si ti fidi rẹ mulẹ pe, ijiroro ti bẹrẹ pẹlu Jonathan lati jade dupo aarẹ tako Aarẹ Bola Tinubu ninu eto idibo to n bọ.

Awọn amoye kan gbagbọ pe igbesẹ nla ree lati dena de apapọ awọn ẹgbẹ kan.
Iroyin to tẹ wá lọwọ ni pe PDP, pẹlu ajọsepo awọn gomina ati olori labẹ ẹgbẹ oṣelu naa n gbiyanju lati ba Aarẹ Jonathan sọrọ lati jade dupo aarẹ ninu eto idibo ọdun 2027.

Malam Ibrahim Abdullahi, igbakeji agbẹnusọ ẹgbẹ oṣelu PDP, fidi iroyin naa mulẹ, to si jẹ ko di mimọ pe Jonathan setan lati fọ ohun rere si ibeere ẹgbẹ oṣelu PDP.

O ni igbesẹ lati fun Jonathan ni asia ẹgbẹ naa lo da lori ibeere awọn ọmọ Naijiria lati gbe aarẹ nigba kan ri naa pada nitori awọn araalu ti ri pe awọn se asise nla nigba ti wọn dibo tako Jonathan lọdun 2015.
“Niwọn igba to si wa ninu ẹgbẹ oṣelu PDP, a si le wa sita. Nigba ti awọn araalu ti mọ pe ohun to waye tẹlẹ ki n ṣe ẹjọ rẹ, wọn fun ni suuru, ti wọn si n bẹ Ọlọrun pe ko ran eeyan gidi wa .”

“Nigba ti a si nifẹ araalu lọkan, ti a si fẹ nnkan to da fun wọn, a ri pe o ṣe koko lati tẹ eti si ibeere araalu, ka si wa ọna abayọ si, ” Malam Ibrahim Abdullahi ṣalaye.

Bakan naa ni BBC tun gbọ pe ọpọ awọn olori ninu ẹgbẹ oṣelu PDP, tẹle Jonathan lọ si orilẹede Gambia ni ọsẹ to kọja pẹlu erongba lati ba sọrọ pe ko wa dije dupo aarẹ.

Lọwọ yii, Malam Ibrahim Abdullahi, ni aarẹ nigba kan ri ọhun n fi ami han pe yoo tẹwọgba ipe lati ọwọ PDP, to si tun ti fi awọn ohun to le di lọna silẹ.

O ni, “o ti n ba awọn eeyan sọrọ, to si n fun wọn ni ohun to le mu u dije fun ipo aarẹ.”

Onimọ nipa oṣelu, Ọjọgbọn Abubakar Kari ti fasiti ilu Abuja, gbagbọ pe eyi yoo fa ọpọ kudiẹkudiẹ ninu eto idibo ọdun 2027.

O ni, “ti Goodluck ba dije, ategun tuntun yoo de ba PDP, eyi ti wọn nilo tipẹ. Mo gbagbọ pe ijade Goodluck Jonathan yoo mu ifasẹyin ba awọn ẹgbẹ oṣelu to korajọ nitori awọn ni igbagbọ wa pe wọn yoo jẹ alatako nla.”

Ẹwẹ, iroyin mii tun jade pe PDP n ba gomina tẹlẹ nipinlẹ Kano, Sẹnetọ Rabiu Musa Kwankawso, sọrọ lati jade dupo gẹgẹ bi igbakeji pẹlu Goodluck Jonathan.

Ìgbìmọ̀ Afọbajẹ n’Íbàdàn kéde Rashidi Ládọjà bíi Olúbàdàn Kẹrìnlélógójì

Fẹ́mi Akínṣọlá

Orí tí yóó dé adé,ọrùn tí yóó lèjìgbà ìlẹ̀kẹ̀, ìbàdí tí yóó lo mọ́sàa àṣọ ọba tí
i taná yanranyanran, inú agogo ní tií wá.
Àwọn Àgbà Oyè ilẹ̀ Ìbàdàn, tí wọ́n tún jẹ́ Ìgbìmọ̀ Olúbàdàn, ṣe àkànṣe ìpàdé l’áàfin Olúbàdàn tó ń bẹ ní Òkè-Àrẹ̀mọ l’ówùúrọ̀ ọjọ́ kẹrin (ajé), oṣù Kẹjọ ọdún 2025

Níbi ìpàdé náà ni ìgbìmọ̀ Olúbàdàn ti kéde Gómìnà tẹ́lẹ̀rí n’ípìnlẹ̀ Ọyọ , Ọba Sẹ́nétọ̀ Raṣidi Adéwọ̀lú Ládọjà gẹ́gẹ́ bíi Olúbàdàn ìkẹrìndínlógójì.

Balogun Olubadan, Ọba Tajudeen Ajibola, lo kọkọ darukọ Ọba Ladọja gẹgẹ bii ẹni ti oye Olubadan kan, ko to di pe Ọba Eddy Oyewole kin ọrọ Balogun lẹyin.
Igbesẹ ti o kan bayii naa ni ki igbimọ Olubadan fi orukọ Ọba tuntun ṣọwọ si Gomina Ṣeyi Makinde ki akanṣe eto ifinijoye ati gbigba ọpa aṣẹ to bẹrẹ ni pẹrẹu.

Igbesẹ yii waye lẹyin ọjọ kọkanlelogun ti gbogbo ilẹ Ibadan ti n kẹdun ipapoda Olubadan ana, Oba Owolabi Olakulehin to re iwalẹ aṣa lọjọ keje oṣu keje ọdun yii.
Ipade naa ni yoo waye ni Aafin Olubadan, to wa ni agbegbe Oke Aremo niluu Ibadan.

Ọsẹ to kọja ni igbimọ ọhun ti fi iwe ransẹ si awọn ọmọ igbimọ naa, lati kede fun araalu pe ipo Olubadan ti sofo, ti wọn yoo si kede ẹni ti yoo gba ipo naa gẹgẹ bii aṣa ilẹ Ibadan.

Atẹjade ti Balogun ilẹ Ibadan, Ọba Tajudeen Ajibola fi ranṣẹ si awọn akọroyin tọka rẹ wi pe, aago mọkanla owurọ ni ipade naa yoo waye.
Ipade yii n waye lẹyin ti wọn ti fi ọjọ mọkanlelogun daro ipapoda Olubadan to waja, Ọba Owolabi Olakulehin.
Gbogbo awọn Oloye Agba nilẹ Ibadan ni ireti wa wi pe yoo o kopa nibi ipade naa.
Lati igba ti Olubadan ana ti waja ni ẹni ti oye naa kan, Ọba Ladọja ti n gba oriṣiriṣi alejo ni ile rẹ to n bẹ niluu Eko, gẹgẹ bi awọn eeyan ṣe n fi tilu-t’orin ṣe abẹwo si ile rẹ to n bẹ niluu Ibadan naa.

Ọjọ keje oṣu Keje ọdun 2025 ni wọn kede ipapoda Olubadan ana, saaju ọjọ naa si ni gbogbo eeyan ilu ti mọ wi pe Ọba Raṣhidi Ladọja ni oye naa kan nitori ilana bi wọn ṣe n jẹ oye Olubadan ko ruju rara.

Ọjọ Ẹti, ọjọ Kẹjọ, oṣu Kẹjọ si ni eto isinku Ọba Olakulẹhin yoo waye nile ijọsin Saint Peter’s Cathedral, to n bẹ ni Aremo, Ibadan.

Ifakalẹ tó wáyé yii lati ọwọ igbimọ afọbajẹ ki wọn le mú orukọ ọhun ransẹ si ẹka ijọba to n risi ijọba ibilẹ ati oye jijẹ nipinlẹ Oyo.

Ladoja yoo di Olubadan ti ilẹ Ibadan kẹrinlelogoji, lẹyin ibuwọlu Gomina Seyi Makinde.

Ilana yiyan Olubadan ilẹ̀ Ibadan ko ruju rara, bẹẹ ni kii fa ariwo.

Koda, ẹni ti yoo jẹ Olubadan ni aimọye ọdun si asiko yii ti mọ ara rẹ lai jẹ pe akoko ti to.

Mogaji agboole ni awọn to wa lori ila jijẹ Olubadan ti ma n bẹrẹ si ni to.

Lẹyin naa ni yoo bẹrẹ si ni sun gẹgẹ bi ilana ọba jijẹ ni Ibadan titi de ipo Jagun Balogun – Ajia – Bada – Aare Onibon – Gbonnka – Aare Egbe Omo-Oota – Lagunna – Aare Ago – Ayingun – Asaju – Ikolaba – Aare Alasa – Agba Akin – Ekefa – Maye – Abese – Ekaarun Balogun – Ekeerin Balogun – Ashipa Balogun – Osi Balogun – Otun Balogun, Balogun, ko to wa di Olubadan ti ilẹ Ibadan.

WASSCE 2025: Ìdá méjìdínlógójì nínú ọgọ́rùn ún(38%) péré ló yege èdè Gẹ̀ẹ́sì àti Ìsirò

Yínká Àlàbí

Ajọ WAEC (West Africa Examination Council) to n se kokari eto idanwo asekagba awọn akẹkọọ oniwe mẹwaa WASSCE (West African Senior School Certificate Examination) ti gbe esi idanwo wọn jade. Wọn ni o maa di wiwo lati ọjọ karun un osu kẹjọ ọdun yii.
Akẹkọọ bii Miliọnu meji lo se idanwo naa laarin osu kẹrin si ikeje kaakiri ile iwe bii ẹgbẹrun mẹrinlelogun. Ọgbẹni Amos Dangut to jẹ ọga WAEC ni Naijiria salaye pe ida mẹtadinlaadọrun un ninu ọgọrun un (87%) lo yege isẹ marun un ti ko pan dandan ki ede Gẹẹsi ati Isiro wa nibẹ. O ni ida mejidinlogoji (38%) lo yege isẹ marun un to ni ede Gẹẹsi ati Isiro ni eyi to ja wale ju ti ọdun to kọja lọ. Ọga agba yii ni ida mejilelaadọrin (72%) ninu ọgọrun un lo ni isẹ marun un pẹlu ede Gẹẹsi ati Isiro lọdun to kọja.
Ọgbẹni Dangut ni ida aadọta din diẹ (49.60%) ni awọn ọkunrin nigba ti ida aadọta le diẹ (50.40%) jẹ ida obinrin to se idanwo naa. Ọga yii ni awọn akẹkọọ to le ni ẹgbẹrun mejila ni wọn jẹ akanda eniyan ti awọn se idanwo naa fun gẹgẹ bii ipenija ẹnikọọkan wọn. Bẹẹ si ni o tun fi kun un pe ẹlẹgbẹẹ ida mẹtalelogun (22.94%) ni wọn ko le ri gbogbo isẹ wọn wo nitori awọn idi kan tabi omiran ti awọn si n se isẹ lori rẹ lọwọ.